مهدیه عابدی/ مجله اینترنتی اسرارنامه

چوب درختانی که سرآغاز یک آرامش شدند...

تلفیق شهامت، جسارت، هنر و استعداد ذاتی و نیروی اراده و انگیزه درونی ، از "فریدون توانایی" یک هنرمند چیره دست و آتش نشانی شجاع ساخته است.  کارگاه تولیدی و هنری ایشان واقع در روستای ایزی سبزوار است و تمامی مراحل کار های تولیدی برای خلق آثار هنری نیز به وسیله خود او و در همان محل صورت می گیرد. هنری که با تکیه بر استعداد و بهره مندی از وسایل دور ریختنی موجود در طبیعت همچون چوب درختان خشک شده، پوست تخم پرندگان و با استفاده از اشیا دیگر خلق می شود. وقتی قرار شد مصاحبه ای با این هنرمند داشته باشم فکر نمی کردم با این حجم از هنر و زیبایی که  به دست او خلق شده رو به رو شوم. کارگاه هنری آقای توانایی با آن همه آثار درخشان هنری که بیشتر با استفاده از چوب ساخته شده بودند حس خوبی را به هر بیننده ای می دهد.

در ادامه گفتگوی خبرنگار مجله اینترنتی اسرارنامه را با آقای فریدون توانایی در باب هنر و توانایی های خاص هنری او می خوانید:

از آتش نشانی تا استعداد ذاتی هنری

بعد از اتمام دوران ابتدایی و متوسطه و بعد از خدمت سربازی و قبولی در آزمون استخدامی آتش نشانی این شغل را انتخاب کردم، شغلی که البته با همه زبیایی ها و فداکاری هایش در راه خدمت به مردم، مشکلات روحی و تنش های زیادی را برای من داشت. آن هم برای کسی چون من که از کودکی با هنر بزرگ شده بودم ، قدری سخت بود. بنابراین تصمیم گرفتم استعدادی را که در زمینه هنر داشتم را بیشتر پرورش بدهم. تا جایی که یادم می آید از کودکی دائما درگیر کار هنری بوده ام، طراحی همیشه از مهم ترین سرگرمی های من بوده و علاقه زیادی به داستان های تصویری پیدا کردم، مخصوصا از تاکید روی آناتومی و ساختارهای مکانیکی بدن لذت می بردم تا آنجایی که متوجه شدم ساختار ذهنی من بیشتر به این شکل مربوط است و بیشتر مواقع به جای اینکه با کلمه فکر کنم، با اشکال، تصاویر و تناسبات فکر می کنم. تحصیلات دانشگاهی ام را همزمان در سازمان آتش نشانی در رشته تربیت بدنی گذراندم.علاوه بر سفالگری، کار روی وسایل و مواد دور ریختنی را نیز شروع کردم ولی طولی نکشید که پی بردم این ها تمامی انگیزه های هنری مرا ارضا نمی کند سپس تصمیم گرفتم که باید کار هنری جدیدی را آغاز کنم..

اراده و توانایی حتی با شرایط سخت

اکثر فنونی را که از کودکی یاد گرفته ام حاصل کنجکاوی های شخصی خودم می دانم و همیشه آرزویم  این بود که یک کارگاه هنری  داشته باشم. سفالگری را از بیست سال پیش با استاد برآبادی شروع کردم. بعد از اینکه سال ها کارهای مختلفی را تجربه کردم به این نتیجه رسیدم که این هنر خیلی با شخصیت و طرز زندگی من سازگار است. آدمی هستم که از تنهایی لذت می برم و ساعت ها جلوی میز کارم می نشینم و تمرکز می کنم. حکاکی روی پوست تخم پرندگان سخت ترین کاری است که انجام داده ام، حتی از اهنگری هم سخت تر است. روی آوردن به این هنر با اراده و پشت سر گذاشتن شرایط و اتفاقاتی بود تا باعث شد به این حرفه وارد شوم. در ابتدا نگاه من به اشیاء یک نگاه گذرا بود و با اینکه می دانستم تا به حال با ابزار بسیار ریز کار نکرده ام اما تصمیم گرفتم که وسایل را تهیه کنم.

اشیایی که با نگاه هنری جان می گیرند

نمی دانستم که این کار چقدر سخت است و مهارت لازم دارد. فکر نمی کردم از پس آن بربیایم تا اینکه بلاخره بعد از هشت سال شروع کار جدی خودم را آغاز کردم و از فروردین سال گذشته اقدام به ایجاد چنین کارگاهی کردم. به نظر من این هنر باعث می شود شیء از بافت روزمره آن جدا شده و در وجه دیگری مقابل نگرنده قرار بگیرد، دیده شود و جان بگیرد.

کارگاهی با انگیزه های آموزشی و پرورشی

همان طور که گفتم شغل آتش نشانی سبب شد تا بسیاری از ناملایمات و آشفتگی های روحی به سمتم هجوم بیاورد بنابراین تصمیم گرفتم از طریق راه اندازی این کارگاه هم به آرامش برسم و هم استعدادها و توانایی های را که در شهرستان وجود دارد را پرورش بدهم تا هیچ دانش آموز و کودکی که به این سری از کارهای هنری علاقه دارد سردرگم نباشد. پس از بازدیدهای مسئولین مختلف از این کارگاه قرار شد با کمک شهرداری و پرداخت هزینه ها از جانب ایشان موضوع استعداد شناسی و پرورش  خصوصا در مناطق محروم تر به وسیله آموزش و تربیت دبیران هنر در سطح شهرستان صورت بگیرد تا طریقی شود برای یافتن استعداد دانش آموزانی که مشتاق این هنر هستند. تا کنون چندین بار با حضور در مدارس اقدام به این امر کرده ایم و با استقبال خوبی هم مواجه شده ایم و از این پس سعی داریم این استعدایابی را اصولی تر و دقیق تر انجام بدهیم.

توسعه کارگاه و وعده های مسئولین

همانطور که می بیند کارگاه در روستای ایزی قرار دارد و مشکلات اقتصادی و مقدور  نبودن صرف هزینه های مالی باعث شد این کارگاه در این مکان و بیرون از شهر دایر شود . البته از جانب دیگر از این بابت که مسافران می توانند  از این کارگاه دیدن کنند نکته خوبی است اما هزینه های کار تولیدی گاهی چنان سرسام آور است که برای توسعه و وسیع شدن فضا به تزریق مالی نیاز داریم تا بتوانیم در بعد آموزشی این فضا نیز گامی برداریم. با درخواست ها و وعده هایی که در جریان بازید مسئولین از کارگاه شده است قرار بر این است که وام اشتغال و حرفه و صنایع هنری با درصد پایین با هماهنگی هایی با ادره کار، میراث فرهنگی و صنایع دستی و سازمان فنی و حرفه ای انجام بگیرد که مراحل آغازین نیز صورت گرفته و منتظر اقدام نهایی دراین باره هستیم.

بازدید ها و استقبال های امیدوار کننده

از سال گذشته تا کنون که این مکان دایر شده آمار بازدید کنندگان از این محل به بالای 1600 نفر هم رسیده است. یکبار در جریان بازدید گروهی از علاقه مندان از دانشگاه حکیم همراهان آنها نیز به دیدن این آثار بسیار مشتاق شدند. اداره ها و مسئولین زیادی از این کارگاه دیدن کرده اند، حتی یکبار یکی از مدیران خانم آموزش و پرورش در جریان بازدید قول خرید یکی از آثار را داد اما جالب است که بدانید بعد از مدتی از خرید شانه خالی کرد...برای همین همیشه واقف هستیم که فروش آثارمان با مشکلات زیادی مانند نمونه های اینچنینی و هزینه های بالای تولید رو به رو خواهد بود اما امیدوار هستیم که در آینده و ظرف چند سال دیگر با آموزش برخی از کارآموزان علاقه مند بتوانیم برخی از آثار را به تولید انبوه برسانیم و با اینکه می دانیم این آثار نیز ارزش مادی و هزینه ی زیادی را خواهد داشت اما به صادر کردن آن ها نیز امیداریم زیرا افراد غیر بومی و غیر ایرانی نیز توجه زیادی به این آثار داشته اند هر چند که برای یک هنرمند هیچوقت ساده و راحت نخواهد بود که آثار خودش را بفروشد زیرا به آن ها دلبستگی روحی و عاطفی پیدا می کند و حتی مانند فرزند خود آن هارا دوست می دارد.

هنری که مکتوب شده است

بعد از اینکه تصمیم گرفتم مراحل آموزش کار برروی تخم پرندگان را بنویسم پس از مدتی با کمک انتشارات خط سفید کتابی در همین باب با دو زبان فارسی و انگیلسی را در سال 95  و با هزینه شخصی به چاپ رساندم. در همین رابطه یکی از مسئولان اعضای شورای شهر نیز قول مساعد خرید 100جلد از این کتاب را برای حمایت داد که باید از این حیث قدران آنها بود هر چند که هنوز این مقدار خریداری نشده است. از طرف دیگر مراحل آموزش روی وسایل دور یختنی و چوب را نیز در 400 صفحه آماده انتشار دارم اما به دلیل هزینه های سنگین چاپ هنوز این اتفاق نیفتاده است با اینکه تمامی مراحل دسته بندی، ویرایش، و تایپ نیز صورت گرفته ...

هنر از احتیاج زاده می شود و از ثروت می میرد

هر زمان که می خواهم راجع  به کارهای هنری ام صحبت کنم ناخودآگاه به یاد این سخن از سعدی می افتم که هنر از احتیاج زاده شده و با ثروت می میرد.هر چند که هزینه های مادی و مالی بسیار تاثیرگذارند اما ارزش کار هنری بیش از این هاست و تعلق خاطر یک هنرمند به اثر خود بسیار رابطه محکم و عاطفی  دارد.یک هنرمند همیشه با زبان کار خود صحبت می کند و وقتی کلمات از توضیح مقوله ای عاجز هستند بحث هنر به میان می آید...