روایت ابوالفضل بیهقی مورخ بزرگ ایرانی از آیین نوروز در دوران غزنویان
خواجه ابوالفضل بیهقی استاد مسلم نثر فارسی که از وی به عنوان پدرنثر داستانی و نیز به عنوان یکی از بزرگترین مورخان ایرانی نیز یاد می شود ، و از بزرگترین مشاهیر سبزوار و خراسان است ، در کتاب گرانسنگ خود به نام تاریخ بیهقی ، آیین نوروز را در دربار غزنویان به صورت زیر شرح داده است:
نوروز
نوروز اوّلین روز بهار، آغاز سال نو و بزرگترین جشن ملّی ایرانیان است که در اساطیر ایرانی به جمشید نسبت داده شده و آن را «نوروز جمشیدی» نامیدهاند. شاهنامهی فردوسی نیز جشن نوروز را بر به تخت نشستن جمشید نسبت میدهد. در نوروز باستان پنج روز اوّل فروردین نوروز عامّه بود. شاه بارعام میداد و هر روز گروهی از مردم را برای شادباش نوروزی به حضور میپذیرفت. روز ششم، نوروز بزرگ و نوروز خاصّه خوانده میشد. شاه به خلوت میرفت و با نزدیکان خود مینشست.
در این روز کهتران برای امیر مسعود هدیههایی میآوردند و امیر هم در مقابل رسم به جای میآورد و به آنها هدیه میداد و امیر به شعر شاعران گوش میداد و شاعران و مطربان را صله میفرمود.
و روز سهشنبه چهار روز باقی مانده از جمادیالاولی امیر بجشن نوروز نشست، و دادِ این روز بدادند کهتران بآوردن هدیهها. و امیر هم داد بنگاهداشتِ رسم.(بیهقی، 1389: 757)
و روز پنجشنبه هژدهم ماه جمادیالاُخری امیر بجشن نوروز بنشست. و هدیهها بسیار آورده بودند، و تکلّف بسیار رفت. و شعر شنود از شعرا، که شادکام بود درین روزگارِ زمستان و فارغ دل و فترتی نیفتاد، و صلت فرمود، و مطربان را نیز فرمود.(بیهقی، 1389: 941)
جشن نوروز -تنها جشن ملّی و باستانی به جا مانده- به عنوان یک میراث فرهنگی در دوران معاصر همواره مورد توجه مردم قرار داشته است و هر ساله با شکوه خاصّی برگزار میگردد.
بررسیها نشان میدهد که جشنهای ملّی و باستانی ایران باوجود اینکه غزنویان غیر ایرانی و ترکنژاد بودند، در این دوره از اهمیت و ارزش خاصّی برخوردار بوده و جایگاه ویژهای داشتهاند و با آداب و رسوم خاص، و با تکلّف بسیاری برگزار میشده است.
منبع: گروه زبان و ادبیات فارسی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی
کوچه پس کوچه پیوندها
کلیک کنید: