کشف سازه های ارزشمند معماری در محوطه باستانی سبزوار/ اسکلت های چند هزارساله در تپه سبزواری ها تحت کاوش و مراقبتند

کهن شهر سبزوار که از دیرباز به اسامی و عناوینی نظیر شهر دیرینه های پایدار، موزه یادمان های هزاران ساله ، بیهق (بیهاگ، بهاین، هاینبک) شناخته می شود و هویت آن با شمار زیادی از اسامی باستانی در روستاها و مناطق اطراف نظیر مهر(میترا نام خورشید در ایران باستان و آیین میترایی)، ریوند(رئونت باستان به معنای دارنده شکوه و جلال) ، کیخسرو، کیذقان، خسروگرد، کیقباد، کمیز(گومیز)، فسنقر، مزینان (مزدیسنا) ، فشتنق ، شامکان (شاه مکان)، استیر (اسطیر، اسطوره)، و ... پیوند خورده است، این روزها گوشه ای دیگر از دیرینگی های پایدار خود را به شکل سازه های معماری متعلق به چندهزارسال قبل ازمیلاد مسیح، در مقابل چشم باستان شناسان به معرض نمایش گذاشته است.(منبع1)، (منبع2)
 
به گزارش مجله اینتنرتی اسرارنامه، هرچند اگر منطقه سبزواربزرگ(سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب و داورزن و ...) را فقط با وجود روستاها و مناطق نام برده در پاراگراف قبلی و یا با آثاری نظیر آتشکده آذربرزین مهر در کوه پایه های ریوند (منبع) به عنوان یکی از سه آتشکده مهم ایران باستان (ویژه کشاورزان و پیشه وران) و یا با میدان دژ سپید (باغ ملی امروزی) و آرامگاه اسطوره ای سهراب(از قهرمانان معروف شاهنامه) (منبع) بشناسیم، کافی است تا هم دیرینگی و هم پایداری این دیارکهن  به تأیید بی تردید هر پژوهشگر و هر اهل نظری برسد، اما علاوه بر همه این ها، وجود محوطه ای باستانی به وسعت بیش از 100 هکتار درست شانه به شانه و البته متداخل در محدوده شهری سبزوار، جلوه غیرقابل انکار دیگری است تا حجت را بر همگان تمام کرده و این جرأت را به هر نویسنده یا گوینده ای بدهد که از این به بعد بتواند پیش از نام زیبای سبزوار از عنوان زیبنده «کهن شهر» بهره بجوید.
 
البته در کشوری نظیر ایران که در هر وجب از خاک آن می توان ردپایی از تمدن چند هزارساله اقوام پارت و پارس و ماد و آریایی را مشاهده کرد، بی شک نه فقط یک کهن شهر بلکه ده ها و صدها کهن شهر، ابرشهر و مادرشهر تاریخی و فرهنگی نظیر سبزوار، همدان، جیرفت، زابل، نیشابور، قزوین، کاشان و ... وجود دارند که هریک به جای خود از ارزش و اهمیت خاصی برخوردارند.
 
با این حال از آنجایی که حوزه میراث فرهنگی و گردشگری سبزوار در مقایسه با دیگر شهرهای همتایش در ایران و جهان تا کنون مورد غفلت ها و کم لطفی های فراوانی قرار گرفته است، کشف و انجام فعالیت های کاوش گرانه در محوطه چند هزارساله همجوار این شهر، می تواند فرصتی طلایی محسوب شود تا به مدد آن توجه و اهتمام بیشتر مسئولان و البته  پژوهشگران و تشکل های مردمی دوستدار حوزه میراث فرهنگی به ظرفیت های والای غرب خراسان جلب شده و زمینه ساز حفظ و احیای اصولی میراث و رونق صنعت پرسود گردشگری در این ناحیه از کشور گردد.
 
درهمین رابطه خوشبختانه اخیرا پا به پای اقدامات خوبی که توسط تیم های باستان شناسی و با همکاری مسئولان و مدیران شهری در محل تپه باستانی سبزواری ها صورت می گیرد، خبرنگاران سبزوار نیز توجه خوبی به این سوژه ارزشمند نشان داده اند و هر هفته یک یا چند خبر و گزارش متنی و تصویری از تپه باستانی سبزواری ها که از آن به عنوان تپه دامغانی سبزوار نیز یاد می شود، در رسانه های محلی و استانی منتشر می کنند که انشاالله درآینده این جریان به رسانه های کشوری نیز راه پیدا کند.
 
جدیدترین گزارشی که خبرنگاران سبزواری دراین زمینه منتشر کرده اند، توسط الهام شبانی مقدم خبرنگار و سردبیر سبزوارنیوز از قدیمی ترین و پربازدیدترین وبسایت های خبری سبزوار تهیه شده است.
 
اسرارنامه در ادامه متن کامل گزارش شبانی مقدم را منتشر می کند:
 
کشف سازه های معماری مهمترین دستاورد کاوش در تپه دامغانی های سبزوار
 
 رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار کشف سازه های معماری را مهمترین دستاورد کاوش در تپه دامغانی ها بیان کرد.
 
دومین فصل کاوش در تپه باستانی دامغانی ها بعد از دو سال در سبزوار به سرپرستی دکتر گاراژیان از نیمه مردادماه امسال با حضور 50 باستان شناس کلید خورد  با گذشت حدود دو ماه از کاوش در این محدوده تاریخی باستان شناسان به آثار و اشیاء و سازه های معماری اصیلی از دوران پیش از تاریخ رسیده اند
 
محمد رضا سلیمانی در گفتگوی تلفنی با سبزوار نیوز اظهار کرد: محوطه باستانی تپه دامغانی كه مساحتی بیش از صد هكتار از اراضی جنوب شرقی شهر سبزوار را در بر می‌گیرد، دارای‌لایه‌های مختلف زمانی است كه تقریبا به حدود 5 و 6 هزار سال پیش از تاریخ باز می‌گردد.
 
وی افزود: در نیمه مرداد ماه امسال این تپه باستانی مورد توجه شهرداری ، موزه شهر و اداره میراث فرهنگی كشور قرار گرفت كه طی آن و براساس یك برنامه بلندمدت 20 ساله در 4 فاز 5 ‌ساله برنامه‌ریزی شده است، قرار است این تپه  به‌عنوان سایت موزه دامغانی معرفی و مورد استفاده قرار گیرد.
 
سلیمانی گفت:  سایت موزه‌ای كه در حاشیه بزرگراه تهران - مشهد برای بازدیدكنندگان داخلی و خارجی بسیار مفید واقع می‌شود و یك فرصت استثنایی برای رونق صنعت گردشگری و ایجاد اشتغال و در آمدزایی به حساب می‌آید.
 
رئیس اداره میراث فرهنگی سبزوار ادامه داد: در کاوش های انجام شده مهمترین موردی که با ان برخورد داشتیم کشف سازه های معماری است که بیشتر از اشیاء دارای اهمیت است.
 
وی افزود: در این فصل کاوش یک و دو دهم هکتار از محوطه باستانی دامغانی ها مورد کاوش قرار گرفت که علاوه بر کشف قلعه و برج و باروی شهری  از دوران پیش از تاریخ  گورستانی نیز کشف شده است.
 
سلیمانی اظهار کرد: هم اکنون کاوش در این تپه تعطیل شده قرار است مواد و اشیاء  جمع آوری شده دسته بندی و ساماندهی شود تا به یکسری اطلاعات باستان شناسی  که مربوط به چه جریان فرهنگی است دست پیدا کنیم.
 
وی یادآور شد: ممکن است برخی از اشیاء برای شناسایی به خارج از شهرستان منتقل شود اما به مجموعه ثپه دامغانی ها خواهد برگشت و اسکلت هایی که از گورستان کشف شده بدون هیچ جابه جایی کاوش خواهد شد.
 
سلیمانی خواستار حمایت رسانه ها از میراث فرهنگی شد و گفت: میراث شهرستان یک اداره منزوی است که قصد خارج ساختن آن را از انزوا داریم میراث فرهنگی هویت شهرستان است همه در مقابل ان مسئول هستند و نباید هیچ کس خود را از آن جدا بداند.
پایان/
 
منبع: سبزوارنیوز
*      *      *
 
گفتنی است خبرنگار اسرارنامه نیز طی تماسی تلفنی با رئیس میراث فرهنگی سبزوار جزئیات بیشتری از کشف سازه های معماری در محل تپه باستانی سبزواری ها را جویا شد.
 
دکتر محمدرضا سلیمانی در این گفتگوی کوتاه گفت: آنچه تا کنون از سازه های معماری در تپه دامغانی سبزوار کاوش شده است، دیواره ها و زاویه هایی است که هنوز باید در یک فرآیند تخصصی مورد پاکسازی قرار گرفته و به تدریج از زیر خاک بیرون بیاید و ممکن است که پس از تکمیل این مراحل شاهد نمایان شدن قلعه و برج و باروی بازمانده از تمدنی باستانی در سبزوار باشیم.
 
وی درادامه با بیان اینکه بعضی از احتمالات ما درباره کشف سازه های ارزشمندمعماری در تپه باستانی سبزواری ها تقریبا به مرز یقین رسیده است، افزود: تلاش می کنیم تا 14 و 15 آبان که به مناسبت روزباستان شناسی برنامه بازدیدی عمومی از تپه سبزواری ها تدارک دیده شده است، اطلاعات جامع تر و قطعی شده تری را دراختیار خبرنگاران قرار دهیم.
 
سلیمانی سپس با تأکید مجدد بر ارزش پیدا شدن سازه های معماری در تپه باستانی سبزواری ها گفت: وقتی در جایی سازه های معماری باستانی کشف می شود، اهمیت بیشتری نسبت به کشف اشیاء باستانی دارد، زیرا اشیاء ممکن است از جایی به جای دیگر منتقل شده باشند و در اصل متعلق به ناحیه ای نباشند که در آنجا کشف می شوند، اما وقتی در جایی سازه های معماری نظیر دیواره ، قلعه و برج و بارو و گورستان باستانی و ... کشف می شود، نشان دهنده استقرار ثابت بشر در آن ناحیه است.
 
وی در پایان خواستار توجه بیشتر خبرنگاران و مسئولان شهرستان به تپه باستانی سبزواری ها شد و گفت: خبرنگاران می توانند با پیگیری های خود چراغ محوطه باستانی سبزوار را روشن نگاه دارند و مشوق ادامه و گسترش کاوش ها باشند.
 
بنابر این اظهارات دکتر سلیمانی مبنی بر رسانه ای کردن گزارش های جامع و کامل تری از یافته های جدید تپه سبزواری ها  در روزهای 14 و 15 آبان ماه جاری که طبق اعلام وبسایت موسسه باستان شناسی آمریکا روز حفاری تاریخ در تپه دامغانی سبزوار است، به نظر می رسد خبرنگاران و علاقه مندان حوزه میراث فرهنگی دیار سربداران، تا فرا رسیدن تاریخ موعود با اشتیاق هر چه تمام تر انتظار خواهند کشید.
 
برای مطالعه گزارش های بیشتر از الهام شبانی مقدم هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.
 
 
کوچه پس کوچه پیوندها
 
کلیک کنید:
 
نظرت را بنویس
comments

با عرض سلام و خسته نباشيد خدمت مسئولان ميراث و گروه کاوش چند تذکر شايد به درد بخورد: 1- حال که آثار مهم و با ارزشي کشف شده است ميراث فرهنگي بايد حفاظتش را چند برابر کند مبادا خداي نکرده اتفاق ناگواري مثل تخريب يا سرقت رخ دهد. اگر خداي نکرده بر اثر کم کاري يا غفلت مسئولان چنين چيزي رخ دهد همه زحمت ها به باد خواهد رفت. و آنوقت مسئولان ميراث فرهنگي چه پاسخي خواهند داشت؟ ضمنا زمستان و برف و باران را هم در پيش داريم و مسئولان ميراث براي حفاظت کاوش هاي انجام شده و اثار کشف شده در تپه از گزند برف و باران هم بايد فکري اساسي بکنند. طوري نباشد که تا بهار سال بعد همه چيز دفن شده و از بين رفته باشد. 2- آقاي سليماني قبلا گفته بود اجازه نمي دهيم اثار کشف شده از شهرستان خارج شود حالا چه شده است که تغيير نظر داده و حرف از انتقال اشياء کشف شده مي گويد؟ ما بارها از اين سوراخ گزيده شده ايم و چه اثاري که از ما به همين بهانه ها بردند و ديگر پس ندادند. آقاي سليماني حتما مي دانند که نسخ خطي ما در کتابخانه آستان قدس در مشهد نگهداري مي شود؟ و يا آثار ديگري که در استان و تهران هستند. آيا عبرت نگرفتيم و دوباره مي خواهيم از همين سوراخ گزيده شويم؟ حتي اگر قرار است مطالعه و پژوهشي روي اشيا کشف شده صورت گيرد چرا کارشناسان را به سبزوار نمي آوريد؟ قطعا وقتي شما گروه 30 نفر کاوش را مي توانيد بياوريد آوردن 3 يا 5 کارشناس کار سختي نيست. بنابراين فکر مي کنم آقاي سليماني اينجا دارند اشتباه مي کنند که اثار را مي خواهند منتقل کنند. آقاي سليماني چه تضميني مي دهند که اثار که به تهران رفت برخواهد گشت؟ آيا آقاي سليماني مي تواند جلو سازمان ميراث فرهنگي بايستد؟ اگر او را يک روزه عوضش کردند چه مي کند و اثار ما را چه کسي مي خواهد برگرداند؟ آقاي سليماني گول نخورد، شهرداري که پول کاوش را داده است قطعا پول آوردن چند کارشناس را هم مي دهد. انتقال اثار اشتباه بزرگي است که همه زحمات را نابود خواهد کرد، مسئولان لطفا اين هشدارها را جدي بگيرند. 3- اگر مي خواهيم در زمينه ميراث فرهنگي و گردشگري به جايي برسيم بايد همه جانبه کار کنيم. همه حلقه هاي اين زنجير را با هم کار کنيم. کاوش و کشف آثار يک حلقه است بايد اين اثر ارزشمند در سطح ملي و جهاني هم شناسانده شود. بنابراين اگر مي خواهيم تپه سبزواري ها در سطح ملي و جهاني معرفي شود بايد در زمينه هاي ديگر بويژه در زمينه رسانه هاي هم در سطح ملي کار شود تا هم اثر شناسانده شود و هم مورد حمايت نهادهاي کشوري قرار گيرد. تا حالا همه خبرها در حد شهرستان بوده است و مي دانم چرا مسئولان ميراث براي شناسايي و معرفي اين اثر در رسانه هاي ملي کاري نمي کند؟ اگر مي خواهيم اين اثر ثبت جهاني شود بايد در زمينه معرفي اش خيلي کار کنيم. فکر مي کنم در اين زمينه ها ميراث فرهنگي هنوز هيچ کاري نکرده است. حالا که فصل کاوش تمام و اثار ارزشمندي کشف شده است دو کار مي توانند بکنند يا مثلا يک نشست خبري در تهران در سازمان ميراث فرهنگي و يا در خبرگزاري هاي سراسري برگزار کنند و يا گروهي از خبرنگاران و گزارش گران ميراث فرهنگي را از رسانه هاي ملي به شهرستان دعوت کنند تا هم بازديد بکنند و هم مسئولان توضيح دهند. اين کار دوم فکر کنم بهتر باشد. 4- ميراث فرهنگي ظاهرا تا حالا همه همت و برنامه اش را روي تپه سبزواري ها گذاشته است؛ حالا که کاوش تمام شده بايد به اثار و حوزه هاي ديگر هم توجه کند. مثل پيگيري ثبت قنات هاي شهرستان در پرونده يونسکو، احياي خانه هاي مشاهير و تاريخي، رسيدگي به احوال اثار ديگر که در حال نابودي هستند که خود آقاي سليماني مي داند کدام اثار را مي گويم. و کارهاي ديگر. مبادا از اثار و کارهاي ديگر غفلت کنيم و آنها را فداي يک اثر کنيم.
پربازدیدترین محبوب‌ترین‌ها پرونده ویژه نظرات شما