یک بازیگر و کارگردان برجسته و پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون ایران گفت: کتاب تاریخ بیهقی ارزش های نمایشی زیادی دارد به طوری که می توان از آن 53 اثر دراماتیک استخراج کرد.

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه، هادی مرزبان که دوشنبه شب درهمایش بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی پدر نثر فارسی در سبزوار حضور شرکت کرده بود افزود: آثار بسیاری از مورخان دیگر مانند نقاشی های قهوه خانه ای ، یک بعدی است. یعنی همه چیز در یک سطح دیده می شود. ولی وقتی شما تاریخ بیهقی را نگاه کنید، می بینید مانند یک مجسمه دارای بُعد است و نویسنده از چند جانب به شخصیت ها نگاه کرده است.

وی ادامه داد: بنده طی بررسی که روی تاریخ بیهقی داشته ام، در آن حدود 25 شخصیت و 28 مکان را یافته ام که بر اساس آن ها مجموعاً می توان53 اثر نمایشی و دراماتیک فوق العاده نوشت.

مرزبان همچنین گفت: من از زمان دانشکده بهای بسیار زیادی به تئاتر  و فرهنگ بومی و ملی خودمان می دادم. البته آثار بزرگان تئاتر غرب را نیز تجربه کرده ام،اما در اواخر دوران تحصیلات دانشگاهیم، دیگر تکلیفم با خودم روشن بود و به جایی رسیدم که دیگر می دانستم که دوست دارم کار ایرانی بکنم.

وی سپس با ابراز تأسف از اینکه در حال حاضر بسیاری از جوانان ایرانی در فعالیت های هنری از پیشینه غنی خود خبر ندارند و با هویت ملیشان بیگانه شده و به سمت آثار غربی تمایل پیدا کرده اند گفت: البته قصد ندارم به تئاتر غرب بگویم نه! یا مثلا ژان پل سارتر را رد کنم. ولی این اعتقاد را دارم که قبل ازاینکه ژان پل سارتر را یاد بگیرم باید ابوریحان بیرونی، فردوسی و بیهقی را بشناسیم.

این هنرمند افزود: الان درایران کار به جایی رسیده که در بعضی دانشگاه های هنری اساتید به دانشجویانشان می گویند ما در ایران اصلا تئاتر نداریم و اصلا اثر هنری به عنوان ادبیات نمایشی نداریم!

وی سپس گفت: من گاهی با بعضی ازاین اساتید که هم کلام می شوم، می بینیم طوری صحبت می کنند که انگار هرچه فلان هنرمند یا نظریه پرداز غربی گفته است وحی مُنزَل است و تماما صحت دارد. اما در واقع اینطور نیست و  ماهم خیلی چیزها داریم. ما نباید فراموش کنیم که بوستان، گلستان، شاهنامه و تاریخی بیهقی را داریم.

مرزبان همچنین اظهار داشت: در تاریخ بیهقی اگر درست دقت کنیم می بینیم که طوری روایت شده که انگار در چند جهت در صحنه ها دوربین ها را گذاشته اند و دارند فیلم برداری می کنند. عجیب است این مرد مثل اینکه اصلا کارگردان بوده و شخصیت پردازی کرده است. در واقع بیهقی به قدری تحلیل کرده است شخصیت ها را که یک کارگردان اگر کار روی تاریخ بیهقی را شروع کند، اصلا نیازی ندارد که به بازیگر بگوید، شخصیت را خلق کن چون خودش شخصیت و بیوگرافی و دیالوگ ها را داده است و ما کمتر کسی را در ادبیات داریم که چنین مقامی داشته باشد و اثرش اینقدر تصویری باشد.

وی ادامه داد: در تاریخ بیهقی مانند آثار شکسپیر مضامینی چون قدرت، توطئه و تمام آن پایه هایی که در آثار شکسپیر وجود دارد، مشاهده می شود بنابراین  می توانیم بگوییم همانطورکه غربی ها شکسپیر را دارند ما هم بیهقی را داریم و فقط باید بشناسیم.

وی سپس گفت: البته فردوسی هم بعضی از این ویژگی ها و داستان ها را دارد ولی آن به دلیل مسائل اساطیری و پهلوانی یک مقدار از ذهنیت ما به دور است. به اصطلاح وقتی ما یک کاری را بر اساس شاهنامه فردوسی روی صحنه می بریم تماشاچی یک مقدار دیرتر هم ذات پنداری می کند، ولی تماشاچیان با تمام آدم هایی که درتاریخ بیهقی آمده، همذات پنداری می کنند و خودشان را می بینند که انگار در تاریخ تکرار شده اند.

هادی مرزبان در جایی دیگر از این سخنانش گفت: خود زندگی بیهقی حتی یک درام عجیب و غریب است. این فراز و نشیب هایی که زندگی این مرد داشته از لحظه تولد تا مهاجرتش و ورودش به دربار شاه و جریاناتی که برایش پیش آمده خود یک نمایش است.

وی سپس با بیان اینکه بهترین و زیباترین بخش تاریخ بیهقی داستان حسنک وزیر است و دراین داستان زیبا فقط دو جمله « . جهان خوردم و کارها راندم و عاقبت کار آدمی مرگ است، اگر امروز اجل رسیده است کس باز نتواند داشت که بر دار کشند یا جز دار ،که بزرگ تر از حسین علی نیم» خود عمیق ترین معانی را در بر دارد، گفت: اما در حال حاضر بیگانگی دانشگاه های ما و جوانان ما درعرصه هنر با بزرگان ادبی و فرهنگی خودمان به حدی است که ممکن است نام و مشخصات بسیاری از بزرگان ادبیات و هنر غرب را بدانند، اما نسبت به بزرگان خود آگاهی ندارند.

مرزبان سپس افزود: این درد است برای ما که در دانشگاه هایمان ایلیاد و اودیسه هومر را باید بخوانیم و نمره بگیریم ولی از فردوسی خبری نیست. نمی دانم چرا؟ من خودم در دانشگاه ایلیاد و اودیسه را خواندم و نمره گرفتم وقتی بیرون آمدم به دستور پدرم رفتم و شاهنامه را خواندم چرا باید اینطور باشد؟

وی سپس گفت: باید خودمان را باور کنیم و بدانیم ما بیهقی های زیادی داریم و به خصوص بیهقی در این شهر یک نعمت بزرگ است و اگر امروز در تاریخمان کسانی مثل سلطان مسعود و محمود و عبدالرشید و .... رامی شناسیم به این خاطر است که بیهقی از آن ها درتاریخ خود نام آورده و حافظ شیرازی هم یک مرتبه از شاه شجاع اسمی آورده و باعث شده ما امروز شاه شجاع را بشناسیم. این یعنی هنر ماندگار است.

وی سپس با اشاره به بعضی الزامات در هنر تئاتر گفت: یکی از تعاریف تئاتر آیینه جامعه است. ما باید به روز باشیم . یک هنرمند حق ندارد چشم هایش را ببندد. امروز اگر من اسم هنرمند روی خودم گذاشتم و می خواهم به روز باشم وقتی ازخانه بیرون می ایم اگر یک دختربچه 4 ، 5ساله در همسایگی من نشسته و دارد گریه می کند باید این را درذهنم باخودم ببرم، باید فکر کنم به او ما در تئاتر و درهنرمان این چیزها را کم داریم.تئاتر عقیم به درد هیچ چیز نمی خورد. اگر بیهقی مانا می شود برای این است که حقایق و واقعیت زمان خودش را برایما ترسیم می کند پس سعی کنیم لااقل انگشت کوچک بیهقی باشیم.

این هنرمند سپس ازمسئولان و دانشگاهیون سبزوار که ایده اعطای جایزه فرهنگی ادبی بیهقی را مطرح کرده اند، خواست: در اعطای این جایزه نگاه ویژه ای به حوزه تئاتر داشته باشند زیرا هم به لحاظ تبلیغی  و هم به لحاظ ظرفیت های موجود بخش تئاتر برای این جایزه می تواند بسیار کارآمد باشد و خود او هر گونه همکاری لازم را دراین زمینه انجام خواهد داد.

گفتنی است، هادی مرزبان متولد 1323 شهرستان سبزوار است. وی در ابتدای سخنانش با اشاره به برخی خاطرات خود از شهر سبزوار و ارزش های این دیار به ابراز محبت نسبت به شهر زادگاه و همشهریانش پرداخت.

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

گزارش ایرنا از همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی