دکتر مهران صولتی جامعه شناس سبزواری که مدتی است در کانال تلگرامی خود یادداشت های سیاسی و اجتماعیش را منتشر می کند، در یکی از جدیدترین یادداشت ها و در واقع در آخرین یادداشت سال 94 به موضوع تأثیر تلگرام بر زندگی کاربران این نرم افزار پیام رسان و شبکه اجتماعی پرداخته است.

 

مجله اینترنتی اسرارنامه در ادامه متن کامل یادداشت جدید مهران صولتی را منتشر می کند:

 

آیا با تلگرام زندگی مااخلاقی تر شده است؟

 

پدیده شبکه های اجتماعی همچون تلگرام در دو سال گذشته از زوایای گوناگون مورد نقدوتحلیل قرار گرفته است .بیش از همه از منظر عرصه های نوینی که برای ارتباطات شبکه ای ایجاد و نوعی پیوندهای ضعیف میان افراد ناشناخته ایجاد می کند. در این میان از نظر محتوایی بخش قابل توجهی از پیام های موجود در این شبکه ها را مطالبی با مضمون اخلاقی تشکیل می دهند که آدمیان را به تغییر نگرش ، مثبت اندیشی ، آزادگی ، گذشت ، سازگاری ، جدی نگرفتن دنیا و زندگی در لحظه و... دعوت می کنند.

 

با گذشت بیش از دو سال از حضور در شبکه های اجتماعی و مشاهده حجم عظیمی از تولیدات نوشتاری اخلاقی در این فضا مناسب است که این پرسش مطرح شود که تا چه حد زیست کنش گر ایرانی متاثر از تلگرام، اخلاقی تر و انسانی تر شده است ؟می کوشم با تقسیم اخلاق به دو بخش فردی و جمعی ، به این پرسش پاسخ دهم.

 

اخلاقی زیستن در بعد فردی به معنای انجام نیکی بدون اجبار است. و این امر هم زمانی امکان پذیر است که فرد در انجام اعمال خود آزاد باشد و البته به اصول اخلاقی پایبند. از همین رو است که در جوامع استبدادی اخلاق بی معنی است زیرا افراد در انجام اعمال خود از آزادی و خودآیینی برخوردار نیستند.

 

گسترش پیام های اخلاقی در تلگرام  می تواند بازتاب دغدغه های اخلاقی جامعه ای رو به انحطاط تلقی شود که می کوشد با تامل در خود، گریزگاهی برای شاد بودن و زندگی در اکنون جستجو کند .

 

البته فراوانی و تراکم این نوع پیام ها در شبکه های اجتماعی می تواند موجب ملال آور و بی اثر شدن چنین محتواهایی شود همچنان که انباشتگی جامعه از پیام های دینی در 37 سال گذشته نتوانسته به دینی تر شدن فضای زندگی اجتماعی در کشور بینجامد.

 

از منظر اخلاق جمعی نیز می توان چنین پرسشی را مطرح کرد. آیا تلگرام موجب بهبود این نوع اخلاق در جامعه شده است ؟ واقعیت این است که خیر ! اخلاق جمعی زاییده مجموعه روابط میان سیاست ، اقتصاد و فرهنگ است.همچنین اخلاق بیشتر جنبه فرهنگی دارد و بنابراین اگر وزن فرهنگ در مقایسه با سیاست و اقتصاد در حال افزایش باشد می توان به بهبود اخلاق در جامعه امیدوار بود. وضعیت کنونی جامعه ما چنین تحولی را نشان نمی دهد.

 

با سیطره سیاست و اقتصاد بر فرهنگ ، ما شاهد افزایش هرچه بیشتر روحیه  فرصت طلبی  ، ترجیح منافع فردی ، تظاهر و بی اعتمادی به یکدیگر در عرصه روابط اجتماعی هستیم .با سیطره سرمایه داری مالی هم شاهد گسترش خرید و فروش ارزش های والای انسانی مانند انسانیت ، شرافت ، نجابت و ... به مثابه کالاهایی قابل معامله هستیم .

 

زمانی می توانیم از  اخلاقی تر شدن جامعه سخن بگوییم که نوعی هماهنگی میان اخلاق فردی و اخلاق جمعی در این سرزمین برقرار شده باشد. به نظر می رسد در وضعیت کنونی تلگرام با انتشار پیام های اخلاقی تنها محدود به حریم شخصی باقی مانده و نتوانسته تاثیری جدی در اخلاقی تر شدن جامعه ایفا نماید.

 

البته شاید سهم تلگرام در ایجاد پیوندهای ضعیف میان شهروندان بتواند در درازمدت به افزایش اعتماد میان افراد کمک کند مشروط به آنکه بی اخلاقی همچون امروز از سوی سیاست و اقتصاد خریدار نداشته باشد.

 

برای مطالعه یادداشت های بیشتر به قلم مهران صولتی هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

 

 

 

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

شبکه های اجتماعی تهدید یا فرصت؟