ملاحسین واعظ کاشفی یکی از مشاهیر علمی ، و چهره های ادبی خراسان بزرگ می باشد ، که در قرن 9 هجری در دارالمومنین سبزوار متولد شده است. (منبع)
وی مانند بسیاری از مفاخر سبزوار ، علاوه بر تخصص های علمی ، از هنر نویسندگی و دانش ادبی بالایی نیز برخوردار بوده است. به طوری که بعضی از کتب او از آثار با ارزش نثر فارسی  محسوب می شود.
البته کاشفی را بیشتر با کتاب روضه الشهدا می شناسند که این کتاب با وجود همه انتقاداتی که به آن وارد شده تا کنون ، توانسته است تأثیر شگرفی بر ادبیات عاشورایی شیعه برجای بگذارد. و در مدت چند قرن بعد از تألیف تأثیرگذاری کتاب روضه الشهدا بر کشورهای شیعی چنان زیاد بوده است ، که در تمام مجالس عزاداری محرم و صفر واعظان ، هنگام ذکر مصیبت از مطالب این  کتاب بهره می گرفته اند و به همین دلیل مجالس عزای امام حسین  (ع) از روی نام این کتاب به روضه معروف گشتند که امروز هم کاربرد نام روضه هنوز در سرتاسر کشور ایران رایج است.(منبع1)
(منبع2) ، (منبع3) با این حال کاشفی که دانشمندی جامع الاطراف بود و آثار ارزشمند دیگری در زمینه  های مختلف علوم داشت.
کتاب بدایع الافکار فی صنایع الاشعار  کاشفی یکی از آثار ارزشمند به جا مانده از این دانشمند پرآوازه قرن نهم هجری است.
این کتاب توسط دکتر کزازی استاد و پژوهشگر برجسته ادبیات فارسی در دوره معاصر ویرایش شده و به چاپ رسیده است.
دکتر کزازی که خود یکی از صاحب نظران برجسته ادبیات فارسی در دوره کنونی است ، اخیراً در ارتباط با بعضی از آثار ملاحسین واعظ کاشفی به اظهار نظری مفصل پرداخته است.
آقای حسین خسروجردی که از نویسندگان افتخاری اسرارنامه و از فعالان فرهنگی سبزوار است ، در این رابطه ، مطلبی نوشته و برای اسرارنامه ارسال کرده است که در ادامه به انتشار آن می پردازیم :

دکتر کزازی در ایران تنها استادی است که چه در کلاس درس وچه درسخرانی هایش و چه در کتابهایش به جز فارسی سره و ناب ، کلمه ای غیر فارسی در بیان ونوشته هایش نمی آورد . مگر آنکه لازم باشد که نام و یا کتابی جهت مدرک و سند گفتارش بیاورد .
 وی ، کتابی از میرزا حسین کاشفی سبزواری به نام) بدایع الافکار فی صنایع الاشعار ) ویراسته وبه اصطلاح تصحیح کرده است که نشر مرکز آن را در سال 1369 چاپ کرده است .
این کتاب بر بنیاد نسخخ عکسی انستیتوی خاور شناسی دانشگاه دولتی تاجیکستان به کوشش رحیم مسلمانقلیف 1977می باشد . دکتر جلالدین کزازی ، بر پایۀ نظر و تحقیق و منابع ، تنها در بارۀ شاهنامه فردوسی چندین جلد کتاب نوشته است. کتاب هایی همچون : مازهای راز - رویا وحماسه اسطوره- و گذشته از آن در باره زیبا شناسی سخن پارسی مجموعه ای سه جلدی دارد که هریک از کتابها ی آن به برسی یکی از قلمرو اصلی زیبا شناسی سخن ، بیان ومعانی و بدیع میپردازد . و نیز کتابهای دیگری همچون بیکران سبز - دیوان میرزامحمد باقر حسینی - رباعیات خیام - رخساره صبح - غزلهای سعدی - گزییده ای از سروده های شیخ الرئیس قاجار - بدایع الافکار فی صنایع الاشعار از مولانا کاشفی - سه داستان از گوستاو فلوبر - تلماک از فنلرن - انه اید از ویرژیل - ترجمه ایلیاد و ادیسه از هومر و چندین کتاب دیکر ومقالات متعدد و سخنرانی های دیگر .
باری این مرد ادیب و سخنور و محقق و فاضل بسیار ارجمند اگر بسوی کتابی به جهت تحقیق و بررسی می رود بی گمان باید آن کتاب ، متن ارزشمند و گویا باشد وگرنه استاد بزرگ ما عمر خویش را بیخودی ضایع نمی گرداند .
این تذکر از آن رو بود که دانسته شود متن کتاب بدایع الافکار فی صنایع الاشعار گذشته از ارزشهایی که در پهنه ادب فارسی می افکند به گفته و تحقیق دکتر کزازی : این کتابی است که هنرهای بدیعی با گستردگی بسیار در آن بررسی شده اند و از آرایه هایی سخن رفته است که نشانی از آنها در دیکر کتابهای بدیعی نمی توان یافت .
آقای دکتر کزازی ضمن معرفی کوتاهی از زندگی ویادگار های واعظ کاشفی می نویسد : نام این سخندان و دانشور پر آوازه حسین بود که کمالدین نامیده می شد و از آنجا که به شیوایی و گشاده زبانی سخن می راند و اندرز می گفت به واعظ نیز نام برآورده بود
. آوازه کاشفی فزون از دانشوری به زبااناوری و سخن پروری او بوده است . آنجا که علیشیر نوایی در مجالس النفاس که زیست نامۀ سخنوران روزگار را در آن نوشته کاشفی را در هنر سخن راندن ، در جهان بی همتا دانسته است .
 کتاب مجالس النفایس علیشیر نوایی ، کاشفی را مولانا خطاب می کند .
 گویا برخی مو لانا کاشفی را تنها به کتاب روضه الشهدا می شناسند . از اینرو باز هم از دکتر کزازی مدد می گیریم و یادگارهای مو لانا کاشفی را از دیدگاه و سخن او می آوریم : مولا نا کاشفی از پر کارترین نویسندگان و دانشوران ایران به شمار است . او از بیشترین دانشهای روزگار خویش آگاه بود ه است .
امیر علیشیر نوایی می گوید : مولا نا حسین واعظ کاشفی تخلص می کند و از ولایت سبزوار است و مدت بیست سال } بخاطر خوابی که دیده بود به هرات رفته } است که در شهر هرات ساکن است . مولا نا به عنایت ذولفنون و پر کار واقع شده .
کتاب مجالس المومنین ج/1/547 در باره مولا نا کاشفی می گوید : نفسی با تاثیر و عبارتی دلپذیر داشت در بلا غت ، فصیح عهد و مسیح مهد و سحبان زمان و حسان بود .
کوتاه سخن آنکه اگر بخواهیم تنها در مورد ادبیات و آرایه های ادبی او نام ببریم کتابهای ذیل را شامل می شود : مخزن الانشا - کتابی است که در آیین نگارش نوشته شده است .- لباب معنوی فی انتخاب مثنوی که گزیده ای از مثنوی است - لب لباب ، گزیده ای است دیگر از راز نامه سترگ مولوی ، مثنوی . - بجز این دو کتاب ، کاشفی گزارشی نیز بر مثنوی نوشته است - انوار سهیلی که از پر آوازه ترین کتابهای مولا نا کاشفی است از کلیله و دمنه . - و مهمتر از همه ، در مقام ادیب بودن او و صاحب نظر در ادبیات چه کتابی بهتر از بدایع الافکار فی صنایع الاشعار داریم که پژوهشگر و استاد بنام ادبیات امروز ما دکتر کزازی در مورد آن می گوید : این کتاب ، از گسترده ترین و پر مایه ترین کتبی است که در پهنۀ ادب فارسی ، در زمینه ی آرایه های سخن نوشته شده است که نشانی از آنها در دیگر کتابهای بدیعی نمی توان یافت .
 و چنین است که بی راه نگفته اند که بیهق وسبزوار به ادبا و ادبیاتش مشهور است . امید که امروزیان قدر و منزلت چنین مقامی را بدانند و از ارزشهای والای آن دفاع کنند . چنین باد .
نویسنده : حسین خسروجردی


توجه : نظرات مخاطبان برای این مطلب با چند روز تأخیر تأیید و پاسخگویی می شود.


کوچه پس کوچه پیوندها
کلیک کنید:
نگاهی به کتاب روضه الشهدا