نگاهی به بازار سنتی سبزوار شهر دیرینه های پایدار قطب اقتصادی و تجاری خراسان

 

دارالمومنین سبزوار از گذشته های دور تا به امروز همواره یکی از قطب های مهم اقتصادی و تجاری ایران و به ویژه سرزمین خراسان محسوب می شده است.

یکی از دلایل مهمی که مرکزیت اقتصادی ناحیه سبزوار بزرگ را از گذشته های دور تا به امروز به اثبات می رساند وجود آتشکده باستانی آذربرزین مهر به عنوان نیایشگاه مخصوص طبقه کشاورزان و پیشه وران عهد ساسانی در نزدیکی سبزوار است.

آتشکده آذربرزین مهر که خرابه های آن هم اکنون در دامنه کوه های موسوم به ریوند و در نزدیکی روستای فشتنق شهرستان داورزن در 30 کیلومتری غرب سبزوار قرار دارد ، در دوران پیش از اسلام یکی از سه آتشکده مهم ایران باستان بوده است و اختصاص آن به کشاورزان و پیشه وران یعنی دو گروه بزرگ از جمعیت مردم آن روز ایران که همواره جزء اصلی ترین گردانندگان اقتصاد کشور محسوب می شده اند  ، بیانگر نقش و اهمیت اقتصادی منطقه سبزوار و غرب خراسان در ایران بوده است. (منبع1) ، (منبع2) ، (منبع3)

علاوه بر وجود این اثرتاریخی که محل تلاقی دین و اقتصاد ایرانیان باستان بوده است ، قرارگرفتن سبزوار بر مسیر راه مشهور ابریشم ، و وجود چندین کاروانسرای با شکوه تاریخی در اطراف این شهر از جمله کاروانسرای مهر ، زعفرانیه ، ریوند ، مزینان ، فرامرزخان و ... همه نشان دهنده وجود رفت و آمدهای کاروان های فراوان از محدوده سبزوار و رونق فعالیت های اقتصادی و تجاری در آن بوده است.

در دوره کنونی نیز دیار سربداران نقش اقتصادی خود را در منطقه حفظ کرده است به گونه ای که به پشتوانه همین جایگاه مهم تجاری و بازرگانی و البته سیاسی ، فرهنگی و دانشگاهی سبزوار در دهه 80 فرودگاه این شهر که یکی از اساسی ترین زیرساخت های توسعه است تاسیس شد و نیز نماینده این شهر در مجلس شورای اسلامی و دیگر مسوولان محلی از اخذ مجوز احداث منطقه ویژه اقتصادی سبزوار در سال 89 خبر دادند که هم اکنون مراحل اداری و قانونی برای تاسیس این پروژه عظیم اقتصادی در سبزوار در حال انجام است. (منبع1) ، (منبع2) ، (منبع3) ، (منبع4)

اما یکی از اصلی ترین نشانه هایی که می توان براساس آن به رونق فعالیت های تجاری و اقتصادی در سبزوار از چندین قرن قبل تا کنون پی برد ، وجود بازارهای تاریخی سبزوار است که از آن جمله می توان به بازارسرپوشیده معروف به بازارچه و بازارحاج زمان اشاره کرد.

بازارچه سبزوار و بازارحاج زمان که تنها بخشی از بازار اصلی و بزرگ این شهر تاریخی در چند قرن گذشته است که از گزند حوادث روزگار مصون مانده و به امروز رسیده ، در سال های اخیر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

البته متاسفانه در حال حاضر به دلیل عدم رسیدگی و مدیریت درست از جانب سازمان های مسوول از جمله میراث فرهنگی ، شهرداری و شورای شهر بر بازارچه سبزوار ، اکثر کالاهایی که در مغازه های این بازارچه قدیمی فروخته می شود ، کالاهایی غیرسنتی است و حتی در دکوراسیون مغازه ها و محیط بازارچه نیز چندان المان های سنتی مشاهده نمی شود.

با این حال از آنجایی که بافت کلی  بازار ، همان بافت قدیمی است بازهم با قدم زدن در آن می توان حال و هوای یک بازار سنتی ایرانی را حس کرد.
 


از معدود مشاغلی که هنوز حال و هوای سنتی خود را در بازارچه سبزوار حفظ کرده اند

 

با توجه به اهمیتی که بازارهای سنتی سبزوار در امر اقتصاد این شهرستان دارند و نیز در صورت توجه می توانند به جاذبه های مهم گردشگری دیار سربداران تبدیل شوند ، خبرنگار مجله اینترنتی اسرارنامه به تازگی برای تهیه گزارشی میدانی به میان کسبه این بازارها رفته و ده ها تصویر از حجره ها و فروشندگان این بازار تهیه نموده است.

تصاویر تهیه شده توسط خبرنگار اسرارنامه که در بهمن ماه 92 از بازارچه سبزوار گرفته شده است ، و به حدود 200 تصویر می رسد هم اکنون در چند قسمت در بخش عکس نامه همین وبسایت انتشار یافته است.

شما گرامیان می توانید برای مشاهده تصاویر بیشتری از بازارچه هم اکنون به بخش عکس نامه همین وبسایت مراجعه نمایید:

گزارش تصویری از بازارچه سبزوار

گفتنی است در بخش سبزوارگردی نیز هم اکنون توضیحاتی برای معرفی بیشتر بازارچه سبزوار منتشر شده است که شما گرامیان می توانید برای مطالعه این مطلب نیز به بخش سبزوارگردی اسرارنامه مراجعه نمایید. برای ورود به بخش سبزوارگردی هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

 


ضمیمه مخاطبان:

1- شعری از ابن یمین فریومدی شاعر برجسته و قطعه سرای مشهور ادبیات فارسی در وصف بازارسبزوار:
در خطّـۀ سبــزوار دیـدم امســال 
حـالـی که نمـانـد برِ فـــــــــــرزانـه مَجـال
در رستـۀ بـــــــازار کُلَـه دوزانـش
بُرجی است در او جمع به هم بَدر و هِلال
.................................... دیوان ابن یمین ، ص 684

(ضمیمه شده توسط آقای مهدی یاقوتیان پژوهشگر و وبلاگ نویس فرهیخته فرومدی در تاریخ 28 بهمن 92)


نظرت را بنویس
comments

محمد

سلام شما کتاب یا مقالات معتبری در رابطه با تحولات بازار سنتی سبزوار سراغ دارید؟ با تشکر

شایسته

آقا محمدرضا سبزوار همیشه قطب بوده در اقتصاد خراسان. همین الانم تاجرای سبزواردارن توی کشور قیمت خیلی از محصولات کشاورزی رو تعیین میکنن زیره رو حتی تو جهانم تاجرای سبزواری تعیین میکنن روی یک جلد تیکه کاغذ باطله حتی روی پوست سیگار بنویسن و امضا کنن معتبره. در علم و فرهنگ و اقتصاد سبزوار همیشه قطب بوده در این منطقه از کشور

محمدرضا

فكر كن!!!سبزوار!قطب خراسان باشه!اونم از نوع اقتصادي!اونم در توضيحات سر تيتر بازار سنتي سبزوار!اونم به نظر برادر يا شايدم خواهر محترمه مديريت سايت...مثل هميشه سبزوار ندانسته و نشنيده قطب شد...حال دوستان را به توجيهات مديريت سايت براي دقايقي فرح بخش پر از طنز دعوت ميكنم...شاد باشيد

خطّه فريومد / فرومد

با سلام در خطّـۀ سبــزوار دیـدم امســال حـالـی که نمـانـد برِ فـــــــــــرزانـه مَجـال در رستـۀ بـــــــازار کُلَـه دوزانـش بُرجی است در او جمع به هم بَدر و هِلال .................................... دیوان ابن یمین ، ص 684
پربازدیدترین محبوب‌ترین‌ها پرونده ویژه نظرات شما