تاریخه تقسیمات سیاسی در استان خراسان
وبلاگ سبزوار زیبا که توسط یکی از همشهریان فرهیخته و عاشق دیار سربداران با نام مستعار ابر سفید اداره می شود ، به تازگی مطلبی جالبت توجه درباره تاریخچه تقسیمات سیاسی در استان خراسان بزرگ در دوران معاصر ، منتشر کرده است.
در این مطلب هرچند موضوع مهم تقسیم خراسان بزرگ به سه استان خراسان رضوی ، شمالی و جنوبی در سال های ابتدایی دهه 1380 از قلم افتاده ، اما در کل اطلاعات جالبی گردآوری شده است که مطالعه آن ها می تواند برای علاقه مندان به حوزه مسائل جغرافیایی و تقسیمات سیاسی مفید باشد.
اسرارنامه در ادامه به انتشار متن کامل این مطلب می پردازد:
سابقه تقسیمات کشوری در خراسان بزرگ
در سال ۸۰۰ هجری قمری نام خراسان بر تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکوش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب اطلاق می گردیده است .
پس از جنگ هرات در سال ۱۲۴۹ هجری شمسی خراسان به دو قسمت تجزیه شد و قسمتی که در غرب رود خانه هریرود واقع بود جزو ایران و شرق آن ضمیمه افغانستان گردید .
در سال ۱۳۲۴ه.ق (۱۲۸۵ه.ش)ایران به چهار ایالت بزرگ تقسیم شد که عبارت بودند از آذربایجان ،کرمان و بلوچستان ، فارس و بنادر و خراسان و سیستان .
از آن زمان تا سال ۱۳۱۶ ه.ش که اولین قانون تقسیمات کشوری در مجلس شورای ملی تصویب گردیده بود که بر هر ایالت یک والی و در هر ولایت یک حاکم حکومت می کرده است .
در سال ۱۳۱۶ بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب مجلس شورای ملی ، کشور به ۱۰ استان و ۴۹شهرستان تقسیم گردیدکه هر شهرستان شامل چند بخش و هر بخش شامل چند دهستان می گردید .
در همین سال یعنی ۱۳۱۶ خراسان به ۷ شهرستان :مشهد، سبزوار، بیرجند، بجنورد ، قوچان، گناباد و تربت حیدریه تقسیم شد .
در سال ۱۳۲۹ شهرستانهای: درگز . نیشابور ، فردوس و کاشمر نیز تشکیل شد و شهرستانهای استان به ۱۱ شهرستان ارتقاء یافت .
درسال ۱۳۳۵ شهرستان درگز ضمیمه قوچان گردید و دو شهرستان تربت جام و طبس به وجود آمدند . در سال ۱۳۳۹ مجددا درگز به شهرستان تبدیل شد .
در سال ۱۳۳۹ شهرستانهای شیروان و اسفراین نیز ایجاد شدند .
در سال ۱۳۵۴ بخش باخرز تربت جام به مرکزیت شهر تایباد از بخش به شهرستان تبدیل شد .
در سال ۱۳۵۹ نام آن به تایباد تغییر یافت .
همچنین در سال ۱۳۵۹ بخش قائنات شهرستان بیرجند به شهرستان قائنات تبدیل شد و تا سال ۱۳۶۲ خراسان شامل۱۷ شهرستان و ۵۳ بخش و ۲۱۱ دهستان بوده است .
پس از تصویب قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری در مجلس شورای اسلامی به تاریخ ۱۳۶۲/۴/۱۵و آیین نامه اجرایی آن در تاریخ ۱۳۶۳/۷/۲۲ مراحل اجرایی آن شروع و ابتداتامرحله اول آن یعنی کارشناسی و بررسی و پیشنهاد دهستانها آغاز گردید.
در آبان ماه ۱۳۶۴ با حضور کلیه کارشناسان تقسیمات کشوری مراکز استانهای کشور در مشهد مقدس ، عملیات دهگردشی معاینه محلی ، کارشناسی و جمع بندی و پیشنهاد دهستانهای شهرستان مشهد به عنوان نمونه در کل کشور انجام پذیرفت و دهستانهای دیگر شهرستانها نیز پس ازآن مورد بررسی و کارشناسی و پیشنهاد قرار گرفت و به تدریج مورد تصویب هیات محترم دولت واقع شد به طور که تا پایان سال ۱۳۶۵خراسان دارای ۲۱۳ دهستان گردید .
با پایان یافتن مرحله اجرا ی مرحله اول این قانون ، تشکیل شهرستانهای نهبندان ، سرخس و خواف در تاریخ ۱۳۶۸/۵/۱۴و چناران در ۱۳۶۹/۱/۱۴ همزمان با بخشهای شوسف ، مرز داران ، سنگان ، و گلبهار به تصویب رسید .
ایجاد بخشهای ابخرز در شهرستان تایباد ، سربیشه در بیرجند ، سرحد در شیروان ، جوین ورودآب و خوشاب در سبزوار ، میان جلگه در نیشابور ، زیر کوه در قائنات ، فاروج در قوچان و جلگه زاوه در تربت حیدریه نیز به تدریج به تصویب رسید و در پی آن تابعیت دهستانهای استان در شهرستانهای استان به ۲۱ و تعدادبخشها به ۶۷ رسید .
ایجاد شهرستان فریمان نیز در سال ۱۳۷۲ همراه با بخش قلندر آباد مورد تصویب واقع شد و بخشهای زوزن همراه دهستان کیبرو بستان در شهرستان خواف و نیم بلوک در قائنات ، بخش نصر آباد همراه دهستان کاریزان در تربت جام ، بخش گرمخان بادهستان گرمخان در شهرستان بجنورد ، بخش رخ با دهستان رقیچه در تربت حیدریه ، کاخک در گناباد و بخش رضئیه و دهستان کنه بیست در شهرستان مشهد ، بتدریج تصویب و ابلاغ شد.
در تاریخ ۱۳۷۴/۳/۲۱ ایجاد شهرستان بردسکن همراه با بخش انابد و دهستان درونه آن مورد تصویب قرار گرفت . ایجاد شهرستان جاجرم نیز در تاریخ ۱۳۷۶/۲/۴ به تصویب رسید.
در حال حاضر استان خراسان شامل ۲۴ شهرستان ، ۶۰ شهر ، ۷۷ بخش ، ۲۲۵ دهستان ، ۴۵۵۵ روستا (آبادیهای دارای بیش از ۲۰ خانوار جمعیت ) ۲۱۱۱۳ مزرعه و ۴۲۰۰ مکان است .
در مهر ماه ۱۳۸۷ بخش های جوین و جغتای شهرستان سبزوار به دو شهرستان جوین و جغتای ارتقا یافت.
در مهر ماه ۱۳۸۹ بخش خوشاب شهرستان سبزوار به شهرستان خوشاب با مرکزیت سلطان اباد تبدیل شد.
منبع: سبزوارزیبا
ضمیمه مخاطبان:
داورزن نیوز: همچنین در سفر هیئت دولت به ریاست رئیس جمهور وقت دکتر محمود احمدی نژاد به شهرستان سبزوار در اردیبهشت ۱۳۹۱،بخش داورزن به شهرستان ارتقا یافت و در ۲۲ بهمن ماه همان سال با استقرار فرمانداری اولین فرماندار آن اسماعیل غفاری توسط مهندس رشید معاونت استانداری خراسان رضوی معرفی گردید و فرمانداری شهرستان داورزن افتتاح شد.
(ضمیمه شده توسط داورزن نیوز در تاریخ 14 فروردین 92)
کوچه پس کوچه پیوندها
کلیک کنید: