تخریب سریع تاغزارهای اطراف روستای حارث آباد در جنوب سبزوار ، گزارش دردناکی بود که توسط آقای رضا حارث آبادی یکی از همشهریان فرهیخته سبزواری و از اهالی روستای حارث آباد تهیه شده بود و حدود یک هفته گذشته در مجله اینترنتی اسرارنامه منتشر شد.(منبع)

در آن گزارش سه عامل وجود تعداد زیاد دام نسبت به ظرفیت مراتع موجود درمنطقه ، سودجویی قاچاقچیان چوب و آلودگی های ناشی از کارخانه کمپوست شهرداری به عنوان عوامل اصلی تخریب سریع جنگل های تاغ جنوب سبزوار معرفی شده بود.

جنگل هایی که رشد آن ها درمناطق کویری به دلیل سختی شرایط بسیار کند صورت می گیرد و درمنطقه سبزوار از ده ها سال قبل جهت مهار شن های روان کاشته شده اند ، هم اکنون در نتیجه عدم توجه وسودجویی برخی از انسان ها به سرعت در مسیر نابودی است.و اگر این روند ادامه یابد طوفان های سهمگین شن درمنطقه به راه خواهدافتاد و البته این طوفان های شن فقط گریبان سبزوار را نخواهد گرفت. چرا که به طور نمونه هنگامی که در کشور عراق ، عربستان یا سوریه طوفان های شن به راه می افتد ریزگردهای ناشی از آن ده ها و شاید صدها کیلومتر آن طرف تر ، در استان های غربی و جنوب غربی ایران هم معضلات فراوانی به بار می آورند.(منبع)

 بنابراین مشکل تخریب تاغزارها در حاشیه کویرهای غرب خراسان رضوی ، هرچند در مرحله اول ممکن است مردم شهرسبزوار و روستاهای اطراف را تهدیدکند، اما در نهایت دودی است که به چشم منطقه وسیعی از استان خراسان خواهد رفت و لذا عزمی استانی و ملی برای مهار این وضعیت لازم است.

خوشبختانه این موضوع هم اکنون، علاوه بر اینکه در اسرارنامه و بعضی دیگر از وبسایت هاووبلاگ های محلی دیار سربداران مورد توجه قرار گرفته ، توسط خبرنگاران رسانه های استانی وملی نیز درحال پیگیری است و یکی از جدیدترین گزارش ها در این زمینه توسط آقای روح الله مهری که از فرهنگیان خدوم و مسوول روزنامه خراسان در سبزوار است ، تهیه شده که اسرارنامه در ادامه به انتشار این مطلب می پردازد:

کاهش پوشش تاغزارها؛ چراغ سبز حرکت شن های روان در سبزوار

جنگل کاری در مناطق خشک و بیابانی یکی از کارهای مهم و اصولی است که دولت در سال های گذشته و حال به آن پرداخته است.

طرح اولیه جنگل کاری در شهرستان کویری سبزوار نیز به حدود ۳۵سال پیش برمی گردد. اما به دلیل شرایط محیطی و انسانی تأثیرگذار در جنگل، اغلب پایه ها خشک یا در حال خشک شدن است.براساس بررسی های انجام شده از مهم ترین دلایل خشکیدگی تاغزارهای منطقه وجود سخت لایه شنی رسی در عمق ۸۰ تا ۱۲۰ سانتی متری پروفیل خاک، آفات و امراضی چون ملخ کوهاندار و موش های صحرایی، وجود گچ و شوری در خاک و تأثیرگذاری انسان و دام است. به اعتقاد کارشناسان میزان تأثیرگذاری انسان در نابودی این درختان روز به روز بیشتر می شود و متأسفانه شاهد کاهش شدید پوشش گیاهی در اطراف سبزوار هستیم که این روند حرکت شن های روان و افزایش گرد و خاک در سبزوار را به وجود خواهد آورد.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار در این باره به خبرنگار ما گفت: سبزوار ۴۰۰هزار هکتار بیابان دارد که یکی از مهم ترین مشکلات این شهرستان وسعت بسیار زیاد بیابان هاست. به گفته وی در دهه ۱۳۴۰ حدود ۱۰ هزار هکتار از بیابان های اطراف منطقه توسط اداره منابع طبیعی تاغ کاری شد که متأسفانه با تشدید تخریب منابع طبیعی در اوایل دهه ۷۰ تاغزارهای اطراف شهرستان سبزوار به میزان ۶۰ درصد نابود شد.

«قاسم آخوندی» گفت: تخریب گونه های گیاهی بیابان ها به ویژه تاغزارهای این شهرستان به شدت رو به افزایش است.وی بیکاری و نامناسب بودن اوضاع معیشتی مردم را از مهم ترین عوامل فعالیت افراد در بحث تهیه زغال و تخریب تاغزارهای شهرستان بیان کرد و گفت: تاکنون 22 فقره پرونده قطع تاغ و تهیه زغال از منابع طبیعی تشکیل و متخلفان به دستگاه قضایی معرفی شده اند اما چون قوه قضائیه برخورد جدی و قاطعی با متخلفان ندارد آنها پس از پرداخت جریمه نقدی باز هم به تخریب منابع طبیعی رو می آورند. این مسئول افزود: حفاظت و حراست از منابع طبیعی تنها وظیفه اداره منابع طبیعی نیست بلکه دستگاه قضایی نیز باید با متخلفان برخورد جدی داشته باشد.

وی با بیان این که «سامانه 1504 پل ارتباطی ما با مردم و مسئولان است» افزود: شهروندان می توانند در طول شبانه روز هر گونه سوء استفاده از منابع طبیعی را به این اداره اطلاع دهند تا با همکاری آحاد مردم جلوی تخریب بیش از حد این سرمایه با ارزش گرفته شود. آخوندی از کشف تخلف و تنظیم 135 فقره پرونده در حوزه منابع طبیعی و جریمه 330 میلیون ریالی متخلفان در شهرستان سبزوار خبر داد و گفت: 101 فقره پرونده مربوط به تخریب و تصرف غیرقانونی توسط کشاورزان یا زمین خواران حرفه ای بوده که بیش از 10 هکتار خلع ید شده و در اختیار بیت المال قرار گرفته است.

کمبود نیروی انسانی

این مقام مسئول کمبود نیروی انسانی را از مهم ترین مشکلات اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار می داند و اظهار می کند: طبق استاندارد جهانی هر یک از نیروهای حفاظتی ملزم به پوشش 10 هزار هکتار از منابع طبیعی هستند که این رقم در کشور ما به ازای هر یک نفر نیرو به 84 هزار هکتار می رسد در حالی که در سبزوار هر یک از نیروهای حفاظتی باید حدود یک میلیون هکتار از اراضی را حفاظت کنند.

آخوندی تعداد نیروهای حفاظتی سبزوار را 5 نفر عنوان کرد و گفت: از سال 1340 تاکنون 48 نیروی حفاظتی این اداره بازنشسته شده اند و 5 نیروی باقیمانده نیز جزو نیروهای شرکتی هستند. به گفته وی مشکل بزرگ این اداره کمبود نیرو است و مسئولان کشوری نباید نسبت به برطرف کردن این مشکل بی تفاوت باشند.

وی مشکل اصلی تخریب مراتع شهرستان سبزوار را دام مازاد در منطقه بیان و اظهار کرد: اداره منابع طبیعی 139 سامانه چرایی دام به مساحت 574 هزار هکتار برای دامداران پیش بینی کرده و تعداد بهره برداران مراتع در سبزوار 4225 نفر است در حالی که در حال حاضر جمعیت بهره مند از مراتع بیش از 21 هزار نفر است که به طور مستقیم از مراتع استفاده می کنند.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار ادامه داد: در حال حاضر 308 هزار راس دام در سبزوار موجود و دامی که طبق سامانه پیش بینی شده باید وارد مراتع شود 160 هزار راس است لذا مشکل عمده تخریب منابع طبیعی دام مازاد است که برای آن چاره ای اندیشیده نشده است. وی افزود: سال گذشته 12 فقره پرونده تخلف چرای دام تنظیم و به دستگاه قضایی ارجاع شده است.

مراتع سبزوار به چراگاه تبدیل شده است

آخوندی تصریح کرد: متاسفانه مشکل اصلی به روز نبودن احکام پیش بینی شده در قانون است. با توجه به این که متخلفان جریمه می شوند اما باز هم به تخلف خود در مورد مراتع ادامه می دهند و دامداران 12 ماه سال در داخل مراتع موجود در اطراف شهرستان هستند. همین موضوع باعث شده است تا مراتع سبزوار به چراگاه تبدیل شود. این مقام مسئول گفت: یک سوم این شهرستان حوزه آبخیز است و اداره منابع طبیعی مطالعاتی در 10 حوزه آبخیز به مساحت 50 هزار هکتار انجام داده است که ۳ طرح در حوزه مهر، ششتمد و سلیمانیه اجرا شده و 800 میلیون تومان نیز برای اجرای این طرح ها هزینه شده است.
وی از اجرای طرح حوزه آبخیز در قلعه میدان خبر داد و افزود: 40 درصد اعتبار به مبلغ 140 میلیون تومان برای اجرای این طرح اختصاص یافته است.به گفته وی اجرای طرح های آبخیز داری به احیای قنوات قدیمی و افزایش آبدهی چشمه سارهای اطراف منطقه، رونق کشاورزی، ایجاد اشتغال،پیشگیری از خطرات ناشی از سیل، جلوگیری از فرسایش خاک و ممانعت از حمل رسوبات به مخازن سدهای موجود در سطح منطقه منجر خواهد شد.

منبع: روزنامه خراسان رضوی

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

تاغزارهای سبزوار در محاصره قاچاقچیان چوب ، چرای بی رویه و کارخانه کمپوست