وزیر فرهنگ و ارشاد: فتوت و مردانگی از آرمان های سربداران بوده است

دکتر علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان که روز دوشنبه 2 تیرماه 93 در آیین افتتاحیه دبیرخانه کنگره بین المللی سربداران در دانشگاه حکیم سبزواری ، شرکت کرد در بخشی از سخنرانی خود به بیان ارزش های قیام پرافتخار سربداران پرداخت و توصیه هایی جهت هرچه بهتر برگزار کردن این کنگره ارائه داد.

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه ، علی جنتی در این بخش از سخانش درباره سربداران گفت:

وقتی که با خود می اندیشیدم که در این محفل علمی و فرهنگی و در پیشگاه شما فرهنگ پروران درباره نهضتی که منبع و مبدأ آن این دیار پاک بوده است ، چه بگویم؟ به نکته ای رسیدم که شاید تا کنون کمتر به آن توجه شده است هرچند سربداران صد ها سال است که در راه آرمان مقدسشان سربدار شده اند اما من هنوز در این شهر روحیه ظلم ستیزی آزادی خواهی و جوانمردی را احساس می کنم. هنوز آرمان عدالت طلبی در این شهر و البته در سراسر ایران جاری است.
قیام سربداران با آنکه جنبشی محلی بود و مدت زیادی دوام نیافت اما در تاریخ ایران اهمیتی خاص دارد. زیرا در پی این قیام و با نیرو گرفتن از پیروزی های آن بود که مردم در نقاط دیگر نیز در برابر جور ظالمان و بی عدالتی حاکمان قیام کردند.
نفوذ فکری و عقیدتی سربداران از حدود خراسان تجاوز کرد و نهضت های مردم مازندران ، سمرقند و کرمان را باید از بارزترین پیامدهای حکومت سربداران و نماد آزادی خواهی و ظلم ستیزی دانست.
پس از یکصد و بیست سال چیرگی قوم تاتار و مغول در ایران و بسیاری از مناطق آسیا جنبشی مردمی در باشتین و سبزوار شکل گرفت و تلاش و پیگیری رهبران آزاده این قیام منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد.
امیران سربدار گاه در اداره حکومت با یکدیگر اختلاف داشتند.و برخی از آنان با توطئه یاران خود از پای در آمدند با این همه در مدت کوتاه حکومتشان آبادانی بسیار صورت گرفت و خرابی های حمله مغول تا حد زیادی جبران شد. امیران سربداران در پی بهتر کردن زندگی روستائیان و طبقه محروم شهر بودند و به مساوات در تقسیم عوائد و ثروت عمومی اعتقاد داشتند مهمترین ویژگی دولت سربداران اعتقاد به تشیع علوی و ارادت به آل علی (ع) بود و از این لحاظ نخستین دولت مستقل شیعه دوازده امامی در ایران به شمار می رود.

رهبران فکری این جبنش از مردان روشن ضمیر و مردم گرای شیعه مذهب عصر خود بودند و فرمانروایان سربدار از میان پیشه وران و روستائیان برخاستند و به همرنگی و برابری با مردم عملاً معتقد بودند. در مجموع حکومت نه چندان پایدار و زودگذر سربداران در خراسان 11 امیر به خود دید. از پهلوان عبدالرزاق باشتینی گرفته تا خواجه نجم الدین علی موید که در مجموع مدت 50 سال در سبزوار و نواحی مجاور آن حکومت کردند.

بسیاری از رهبران این نهضت در عین حال که کسب و پیشه ای چون دیگر مردم داشتند از پهلوانان نامی کشتی نیز به شمار می آمدند و به جوانمردی و فتوت شهرت داشتند. برای مثال پهلوان حیدر قصاب یکی از امیران این سلسله بود.

در نگاهی اجمالی به تاریخ سربداران در خراسان می توان دریافت که آنان علاوه بر دلبستگی به فرهنگ و آیین شیعه ، ظلم ستیزی و حمایت از ستم دیدگان و با مردم بودن ، برقراری مساوات و عدالت و مهمتر از همه جوانمردی را به عنوان مرام و آیین حکومت داری برگزیده بودند و بسیاری از بزرگان و امیران سربداران عنوان پهلوان و جوانمرد داشتند. از این رو تردیدی نیست که فتوت و مردانگی و دست افتادگان را گرفتن و دست متعدیان را کوتاه کردن جزء آرمان سربداران بوده است.

با این همه آیین پهلوانی و جوانمردی اختصاص به این دوره نداشت بلکه پیش از آن نیز آیینی ایرانی بود و آنگاه که ظلم و زور حاکمان افزونی می یافت مردان این آیین برای دفاع از مظلومان و ستم دیدگان سر بر می افراشتند و به همین دلیل است که تاریخ بارها از جوانمردان به نیکی یاد می کند.
تاریخ ایران سرشار است از روایت های گوناگون درباره جوانمردان در جای جای خاک ایران از جوانمرد قصاب و پوریای ولی و غلامرضای تختی و رئیس علی دلواری و ریزعلی خواجوی و از رفرماندهان و رزمندگان و جانبازان دفاع مقدس گرفته تا پدران و مادرانی که با اهداء فرزندان مرگ مغزی شده خود جان دوباره به بیماران می دهند و از این نمونه ها فراوانند.
بی تردید فرهنگ شیعه و ارادت به ساحت قدسی مولا علی (ع) به عنوان پیشوای جوانمردان جهان در شکل گیری آیین پهلوانی و جوانمردی در ایران و چه بسا در قیام سربداران نقش مبنایی داشته است. آیینی که هنوز نشانه های آن را در فرهنگ امروزی می بینیم و گاه برای دیدن آموزه های آن در جامعه و زندگی روزمره حسرت می خوریم.
در منابع تاریخی و روایی برای جوانمردان فضائل بسیار نقل کرده اند که در این مجمل ذکر همه آن ها ممکن نیست. عنصرالمعالی در باب چهل و چهارم قابوس نامه درباره جوانمردی چنین سخن رانده است :
«بدان که جوانمردترین را چند گونه هنر بود. یکی آن که دلیر و مردانه بود و شکیبا به هرکاری و صادق الوعد و پاک عورت و پاک دل و به کس زیان نکند و زیان خویش از بهر سود دوستان خویش روا دارد و بر بیچارگان ببخشاید.»
به اعتقاد بنده برگزاری این کنگره علاوه بر بازخوانی یک رویداد تاریخی و آشنایی نسل جوان با سرگذشت و پیشینه افتخار آمیز کشور نکته ای ژرف تر در پی دارد و آن تجدید بعضی از آموزه های آیین جوانمردی و ظلم ستیزی است آیینی که باید با اهتمام میراث فرهنگی به عنوان میراث ملی ثبت و ضبط شود و بیش از پیش درباره آن اندیشیده و گفته نوشته شود. هرچند گاهی از رنگ باختن چنین فرهنگی در کوران مدرنیته گله مندیم . اما مردم ما همچنان شیفته آیین و فرهنگ پیشینه خود هستند و برماست که زمینه نهادینه سازی این فرهنگ را نه تنها در ورزش بلکه در همه حوزه ها بسط دهیم.

علی جنتی د ادامه سخنانش از همه کسانی که برای برگزاری این کنگره مهم ، تلاش می کنند تشکر کرد و اظهار داشت جای برگزاری چنین کنگره ای در هفتصدمین سال نهضت سربداران، جدا خالی بود و جداً جا داشت که به چنین مراسمی پرداخته شود.

وی سپس توصیه کرد سعی شود در هنگام جمع آوری مقالات و پژوهش های علمی که برای کنگره سربداران تنظیم می شود، قبل از هر چیز به توانمندی پژوهشگران و متخصصان داخلی توجه شود و البته اگر صاحب نظرانی در خارج از کشور نیز بودند که دراین زمینه نظرات خاص داشتند تحت عنوان کنگره بین المللی از پژوهش های آنان نیز استفاده شود.


وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی همچنین گفت: آخرین نکته این که در برگزاری این کنگره به خصوص در حوزه اجرایی لازم به نظر می رسد، استفاده از همه امکانات استان خراسان رضوی و چه بسا خراسان های شمالی و جنوبی و استعدادهایی که در سایر استان ها وجود دارند، است تا کنگره ای آبرومند و قابل قبولی ان شاءالله دراین شهرستان فرهنگ پرور برگزار شود.

 

بخش بعدی سخنان جنتی درباره ارادت وی به دکتر علی شریعتی فرزند فرهیخته دیار سربداران بود که مشروح این بخش از سخنان جنتی در خبرهای بعدی منتشر می شود.

 

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

وزیر فرهنگ: سبزوار خاستگاه عالمان ، فیلسوفان ، فرهیختگان ، شاعران و دیار شهیدان است

نظرت را بنویس
comments
پربازدیدترین محبوب‌ترین‌ها پرونده ویژه نظرات شما