کاروانسراي تاريخي حاج عبدالصانع سبزوار که در ميان عموم مردم به واسطه چندين سال سکونت اعراب مهاجر دراين کاروانسرا به رباط عرب ها معروف شده است، چند سالي است که به واسطه اعلام آمادگي بخش خصوصي براي سرمايه گذاري در جهت احياء ومرمت اين بناي تاريخي و تبديل آن به يک مجتمع گردشگري و فرهنگي در ديار سربداران در مرکز توجه شماري از مردم، مسوولان ، رسانه ها و دوستداران عرصه فرهنگ وتاريخ سبزوار شهر ديرينه هاي پايدار قرار گرفته است.
شايد در نگاه اول به نظر برسد اگر بخش خصوصي حاضر به سرمايه گذاري در جهت احياء و مرمت يک بناي تاريخي شده باشد،که تا قبل از آن هيچ رقيب و مدعي ديگري نيز نه از بخش دولتي و نه از بخش خصوصي براي اين کار وجود نداشته و اکنون نيز وجود ندارد و آن بناي تاريخي به انبار گچ و تيرآهن و لوازم کم استفاده اداره ميراث فرهنگي و به خرابه اي جهت بساط هاي شبانه معتادان تزريقي و محلي امن براي بعضي ديگر از انواع بزه کاران اجتماعی در طول شبانه روز تبديل شده بود، پس حالا دیگر نبايد هيچ مشکلي در راستاي حياي هرچه سريعتر اين بنا وجود داشته باشد ومردم سبزوار بايد منتظر اجراي پروژه اي مفيد در راستاي توسعه گردشگري فرهنگي وتاريخي در مرکز شهرشان باشند . اما گويا بازهم مشکلي وجود دارد. اين بار مشکلي از جنس ضعف عملکرد اوقاف و امور خيريه.

همان نهادي که اساساً چنانکه از نامش بر مي آيد، ارگاني است که مي بايست در هر شهري با کمک منابعي که دراختيار دارد، به فکر گسترش خير عمومي و انجام بهترين مراقبت و نگهداري از اموال امانت سپرده شده به آن باشد.
اما اين بار در سبزوار عملکرد ضعيف اداره مذکور باعث به تأخير افتادن اجراي پروژه مهم احياي کاروانسراي تاريخي عرب ها شده است.

ماجرا خيلي ساده است اداره اوقاف و امور خیریه سبزوار نمی تواند این بنای تاریخی را که چنانکه گفته شد تا قبل از اعلام آمادگی بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در احیا ومرمت آن مورد بی مهری و تخریب روزافزون قرار گرفته بود، اینک علی رغم موافقت اولیه به طور کامل در اختیار سرمایه گذار قرار دهد تا عملیات مرمت و بازسازی آن انجام پذیرد.
ناگفته نماند علت تعلل اداره اوقاف در تحویل کامل کاروانسرای عرب ها به سرمایه گذار تصرف بخش های عمده ای از این کاروانسرا توسط یک باشگاه ورزش های باستانی (زورخانه) و یک باشگاه بدن سازی است که مدت قانونی اجاره آن ها به پایان رسیده اما همچنان این ملک وقفی را در تصرف خود نگاه داشته اند.
اینک ادامه اصرار متولیان زورخانه و باشگاه بدنسازی برای باقی ماندن در یک ملک وقفی که حالا سرمایه گذار مناسبی برای احیاء و مرمت آن پیدا شده است، و ناتوانی اداره اوقاف سبزوار در بازپس گیری و محافظت صحیح از اموال امانت سپرده شده به آن اداره، به مشکلی تبدیل شده است که عملا خیر عمومی را فدای خیر شخصی بعضی افراد وگروه ها می کند.
البته بعضی مسوولان مربوطه از جمله مهندس برزویی مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری سبزوار معتقدند در بروز این مشکل نمی توان اداره اوقاف و امور خیریه را به طور کامل مقصر دانست و مسئله نیاز به عزمی فراتر از آن و در سطح مدیریت عالی اجرایی شهرستان دارد. اما با این حال حتی اگر نیاز باشد دراین فقره مستقیما دستگاه فرمانداری و سایر ادارات سبزوار نیز وارد عمل شوند، این بازهم عملکرد ضعیف اداره اوقاف و امور خیریه را توجیه نمی کند. چرا که این اداره وظیفه دارد بهترین مراقبت و مدیریت را بر اموالی داشته باشد که از جانب نیک اندیشان و خیران به آن واگذار می شود.
از طرفی دیگر به نظر می رسد زورخانه ای که اقدام به تصرف بخشی از کاروانسرای تاریخی حاج عبدالصانع کرده، اساساً از یاد برده است، رسالت اصلی باشگاه های ورزش های باستانی ، ترویج اخلاق و منش پهلوانی است. حالا معلوم نیست ترویج اخلاق و منش پهلوانی که سیره بزرگترین جوانمرد تاریخ بشریت ، مولای متقیان علی (ع) بوده است در زمینی با ملک وقفی که شاکیانی خصوصی نیز پیدا کرده است، چگونه می تواند تحقق یابد؟ آیا این رفتار غاصبانه هیچ سنخیتی با رفتار سراسر فتوت امیرمومنان علی (ع) دارد؟

اینک اسرارنامه با این امید که هر چه سریعتر شاهد رفع مشکل کاروانسرای تاریخی حاج عبدالصانع و قرارگرفتن کامل آن در اختیار سرمایه گذار بخش خصوصی باشیم، متن کامل مصاحبه مهندس برزویی مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری سبزوار را که مدتی قبل در وبسایت شهرداری منتشر شده است، در ادامه منتشر می نماید:

سایت شهرداری سبزوار: قصه پر غصه کاروانسرای عرب ها

اسفندماه سال گذشته بود که عملیات مرمت و احیای کاروانسرای تاریخی شهر سبزوار معروف به پادگان عرب ها آغاز شد و مقرر گردید در فاز نخست در مدت زمان 4 ماه براساس اصول فنی کار مرمت اصل اثر و در فاز دوم احیا و بهسازی بام و سالن ها صورت بگیرد. اما اکنون پس از گذشت چند ماه باخبر شدیم نه تنها عملیات مرمت این کاروانسرا به پایان نرسیده که متوقف شده و گویا سرمایه گذار هم از سرمایه گذاری خود در این کاروانسرا پشیمان شده است.

به گزارش روابط عمومی شهرداری سبزوار، علت این توقف را از مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری سبزوار جویا شدیم که وی در این رابطه گفت: باید در ابتدا بگویم هدف ما از مرمت و احیای مکان های تاریخی و قدیمی خصوصا کاروانسرای تاریخی عرب ها مرمت بنای در حال تخریب و بهره برداری جدید از این بنا بود که گویا تاکنون در کش و قوس های نه چندان قابل قبول قرار گرفته است.

مهدی برزویی اجرای این طرح را یکی از آرزوها و آرمان های سازمان بهسازی و نوسازی بیان کرد و اظهار داشت: شهرهای یزد، کاشان و اصفهان در این زمینه پیشگام بودند و توانسته اند در حد مطلوبی این اقدام را انجام و مکان های تاریخی شهرشان را که نبدیل به مکان هایی فرسوده شده را به مکان هایی پویا، زنده و جاذب برای شهروندان، مسافران و گردشگران ان شهرها تبدل کنند.

وی با بیان اینکه در سبزوار نیز اقدامات زیادی در این زمینه در حوزه ایده، نظر مطرح شده که جز معدود اقداماتی انجام نگرفته بود، تصریح کرد: از جمله این اقدامات می توان به مرمت و بهره برداری مطلوب کاروانسرای حاج عبدالصانع معروف به کاروانسرای عرب ها اشاره کرد که توسط یک تیم سرمایه گذار غیر بومی صورت پذیرفت.

برزویی ادامه داد: در واقع این مهم طی انجام مراحل سخت با عبور از مراحل اداری، فنی، حقوقی، میراث فرهنگی و اوقاف منجر به عقدر قرارداد با اوقاف و متولی شد که البته در اینجا باید از مساعدت های اداره اوقاف در انعقاد قرارداد با سرمایه گذار تقدیر کرد.

مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری سبزوار در پاسخ به پرسشی مبنی برعلت توقف مرمت کاروانسرای عرب ها، خاطرنشان شد: بعد از انعقاد قرارداد مسئولین و مردم خوشحال از این اقدام ارزشمند و سرمایه گذار هم بعد از 3 سال دوندگی راضی از تحویل کاروانسرا، بالاخره عملیات مرمت واحیای این بنا طی مراسمی با حضور مسئولین آغاز شد.

وی تاکید کرد: اما مشکل به آنجا برمی گردد که تحویل کامل بنا از طرف اداره اوقاف به سرمایه گذار انجام نگرفته و 3 بهره بردار دیگر از مکان های این بنا در حال تصرف و بهره برداری هستند.

برزویی ادامه داد: در این رابطه سرمایه گذار تلاش های فراوانی در خصوص مذاکره با اداره اوقاف و دیگر ادارات ذی ربط جهت حل این مشکل و تحویل کامل بنا انجام داده که متاسفانه علیرغم قول های مساعد موفق نشده و با اجبار راسا اقدام به طرح دعوی نموده است.

مدیرعامل سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری سبزوار تصریح کرد: متاسفانه همین امر سبب شده این سرمایه گذار از اقدام خود در جهت مرمت و بهره برداری از این بنا شدیدا پشیمان و آزارده خاطر شود.

وی گفت: این طرح که می رفت بارقه امیدی برای به فعلیت رسیدن دیگر پروژه های تاریخی و سنتی سبزوار باشد و جاذبه ای برای دیگر سرمایه گذاران به نقطه کور و مبهمی تبدیل شده که در شان رشد و توسعه سبزوار نیست.

برزویی با بیان اینکه ما اداره اوقاف را مقصر نمی دانیم، چرا که معتقدیم این پروژه از سطح حوزه یک اداره فراتر می باشد و نیاز به همکاری و همراهی وسیع تر همه ادارات دارد، پیشنهاد داد: در این طرح با هماهنگی کامل و درایت مدیریت شهرستان به صورت اورژانسی و فوری رفع مشکل شود.

وی گفت: با شناختی که از توان و سابقه تیم سرمایه گذار وجود دارد می توان امیدوار بود که پروژه تا انتهای سال جاری به بهره برداری برسد و تا نوروز 94 این مکان به عنوان یک مجموعه فرهنگی- گردشگری- پذیرایی- اقامتی پذیرای حضور مسافران، گردشگران و شهروندان سبزواری باشد.

گفتنی است کاروانسرای عرب ها که متعلق به دوران صفوی است توسط حاج عبدالصانع فصیحی سبزواری مرمت و ساخته شده و با شماره 1661 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع: وبسایت شهرداری سبزوار

برای مشاهده گالری تصاویر از کاروانسرای عرب ها هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

عملکرد ضعیف اوقاف و امور خیریه سبزوار، مانعی در برابر مرمت و احیای کاروانسرای تاریخی شهر