محمود برآبادی در گفت‌وگو با ایبنا:

  کودکان مستعد‌ترین گروه در بین کتابخوان‌ها هستند/ رمان کودک در ایران نوپاست

محمود برآبادی، نویسنده کودک و نوجوان، گروه سنی کودک را مستعد‌ترین گروه در بین کتابخوان‌ها معرفی کرد و گفت: اگر کتاب مناسبی برای گروه سنی کودک وجود داشته باشد، مستعدترین گروه برای کتابخوانی هستند زیرا کودکان هنوز وارد حوزه‌های کتاب‌های کمک‌درسی نشده‌اند.

 برآبادی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با بیان این‌که رمان کودک بخش مهمی از ادبیات کودک است که باید به آن پرداخته شود، اظهار کرد: رمان کودک مقوله‌ای است که در کشورهای توسعه یافته چه از طرف ناشران و چه از طرف مخاطبان بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد اما در ایران پدیده‌ای نوپاست و به تازگی نویسندگان به خلق آثار در قالب رمان کودک برای بچه‌ها روی آورده‌اند و ناشرانی مانند سوره مهر، کانون و افق در حال تولید آثار تالیفی در این حوزه‌اند.

این نویسنده کودک و نوجوان افزود: البته رمان کودک مراحل آزمایشی خود را می‌گذراند و هنوز مشخص نیست که مخاطبان و ناشران ایرانی به مرور زمان چه واکنشی به آن نشان می‌دهند؛ در واقع با انتشار آثار در این حوزه می‌خواهیم ببینیم، خوانندگان ایرانی تا چه اندازه می‌توانند با رمان کودک ارتباط برقرار کنند.

وی عنوان کرد: البته باید در نظر داشت رمان کودک کاملا با رمان نوجوان متفاوت است و خواندنش می‌تواند برای کودک جذاب و سرگرم‌کننده باشد. با توجه به این که معمولا در آثار تولیدی در حوزه کودک فونت حروف بزرگ انتخاب می‌شود و اغلب کتاب‌ها دارای تصاویر زیادی هم هستند، خواندن رمان برای کودکان چندان خسته‌کننده نیست زیرا حجم متن در رمان کودک برخلاف رمان نوجوان بسیار کم است و بچه‌ها به راحتی می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.

برآبادی افزود: انتخاب موضوع از جمله مواردی است که در رمان کودک اهمیت خاصی دارد. باید توجه داشت که در گزینش موضوعات برای تالیف اثر در رمان کودک از موضوعاتی که از نظر تربیتی مناسب سن کودکان است و موضوعاتی که از دید کودکان جذاب است، استفاده کرد. درحالی که انتخاب موضوع در رمان بزرگسال تا این حد حساس نیست.

وی تفاوت در فرم و محتوا را دو موضوعی عنوان کرد که در مقایسه رمان کودک با رمان نوجوان و بزرگسال به وضوح دیده می‌شود.

برآبادی ادامه داد: به‌طورکلی نوشتن رمان کودک بسیار سخت‌تر از نوشتن رمان برای بزرگسالان است چون در رمان بزرگسال دست نویسنده در توصیف شخصیت‌ها و فضاسازی و استفاده از عبارات، کنایات و کاربرد طنز باز است ولی در رمان کودک به دلیل تجربه و شناخت کمی که کودک از محیط اطرافش دارد و همچنین دایره واژگانی محدود کودکان، نویسنده باید سعی کند موضوعات دیگری مانند ماجرا و حرکت سریع داستان را جایگزین این موارد کند چون حرکت آهسته داستان و توصیف بیش از حد مکان در رمان کودک سبب بی‌علاقگی و بی‌رغبتی کودک به خواندن ادامه اثر می‌شود.

وی افزود: اگر رمان کودک دارای متن خوب و همچین تصاویر و گرافیک جذاب و جالبی برای کودک باشد، می‌تواند تاثیر بگذارد  و مخاطب خود را جذب کند. استقبال کودکان از رمان  بستگی به این دارد که رمان خوب نوشته و پرداخته شود و در دسترس کودکان باشد. همچنین باید به خوبی تبلیغ شود تا مخاطبان از انتخاب آن آگاهی داشته باشند.

وی گروه سنی کودک را مستعد‌ترین گروه در بین کتابخوان‌ها معرفی کرد و گفت: اگر کتاب مناسبی برای گروه سنی کودک وجود داشته باشد، مستعدترین گروه برای کتابخوانی است زیرا کودکان علاقه زیادی به خواندن کتاب‌های داستان دارند و هنوز وارد حوزه‌های کتاب‌های کمک‌درسی نشده‌اند. از دبیرستان به بعد به شدت، آمار خواندن کتاب‌های غیردرسی و داستانی در بین بچه‌ها کاهش می‌یابد و جای آنها را کتاب‌های آموزشی و کمک درسی پر می‌کند.

برآبادی با بیان این‌که کودکی بهترین سن برای مطالعه کتاب‌های داستان است، افزود: در مقطع راهنمایی و مخصوصا دبیرستان، حجم کتاب‌های درسی و کمک‌درسی افزایش می‌یابد و فرصتی به دانش‌آموز نمی‌دهد تا سراغ خواندن کتاب‌های داستانی برود. همچنین اضطراب نزدیک شدن به کنکور و دانشگاه از نظر روانی نوجوان را بیشتر به سمت خواندن کتاب‌های درسی و کمک آموزشی سوق می‌دهد درحالی که کودک چنین وضعی ندارد و هنوز با کنکور و دانشگاه فاصله زیاد و مشغله کمتری دارد.

وی افزود: باید توجه کرد که کتاب در حال حاضر رقیب قدرتمندی مانند رایانه، ماهواره و بازی‌های کامپیوتری دارد که مدت زیادی از وقت کودک را می‌گیرد اما باید به این نکته توجه داشت که در سطح جامعه مخصوصا روستاها و شهرستان‌های کوچک که دسترسی کودکان به این امکانات کم است بچه‌ها سعی می‌کنند اوقات فراغت خود را بیشتر با خواندن کتاب سپری کنند.

برآبادی افزود: البته بخشی از وقت کودک طبیعتاً باید صرف جنب و جوش بازی‌های روزانه شود تا به این ترتیب انرژی خود را خالی کند اما اگر 24 ساعت را برای زندگی در نظر بگیریم باز هم ساعات زیادی می‌ماند که کودک نه در مدرسه است نه در خواب نه در حال انجام تکالیف و نه در حال بازی. بنابراین اوقاتی برای او باقی می‌مانند که می‌تواند با خواندن کتاب سپری شود. البته والدین باید در نظر داشته باشند که نباید از کودکاشان بخواهند تمام وقتش را صرف خواندن کتاب کند. باید تعادلی بین این فعالیت‌ها وجود داشته باشد.

وی یادآوری کرد: اگر کودکان در خانواده‌ای بسامان زندگی کنند و هرچیز در جای خود باشد و در فضای خانه آشفتگی و تشنج و نگرانی‌هایی مانند فقر و بیماری وجود نداشته باشد و خانواده از لحاظ امکانات در حد متعادلی باشد، مسلما از نظر روانی هم شرایط مناسبی برای کودکان ایجاد می‌شود تا با فراغ بال به مطالعه و کتابخوانی بپردازند.

محمود برآبادی نویسنده نام آشنای ادبیات کودکان و نوجوانان و از زمره پیشگامان این حوزه ادبی است که در شهریور ۱۳۳۱ در شهر سبزوار به دنیا آمد.  ریاست انجمن نویسندگان کودک و نوجوان و دو دوره داوری کتاب سال کودکان و نوجوانان و همچنین برگزاری جلسات نقد و بررسی داستان، حضور او را در این عرصه پررنگ تر کرده و به حوزه های اجرایی و سیاست گذاری ادبیات کودک کشانده است. از جمله آثار او می‌توان به حماسه کوچی، سیل، هزارپا، داستان گل سرخ، آغاز، آن کس که حقیقت را می‌داند، بهاری دیگر، آتش زیر خاکستر، بالایی‌ها و پایینی‌ها، دنیای کوچک جوجه تنبل، مشهدی حسن آسیابان ما است، یادهای کودکی، تصویرها چگونه جان گرفتند، سه قصه، دو قصه، جوجه تنبل، توپ احمد، لباس ورزشی رضا، اشتباه منیژه، امتحان بنفشه، مینا و عروسکش، آبنبات چوبی، فرفره کاغذی و کاسه چینی مادربزرگ اشاره کرد.

منبع: خبرگزاری کتاب ایران

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

نقش تخیل در شعر و داستان های ویژه کودکان تعیین کننده است