آیا جایزه فرهنگی ادبی بیهقی به همین راحتی فراموش شد؟! / 10 نکته پیرامون برگزاری ششمین بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در سبزوار

 در حدود دو هفته اخیر از میان مجموع خبرهایی که از سبزوار در رسانه های محلی و ملی انعکاس یافت، خبرهای مربوط به حادثه غمبار قنات روستای کسکن و فوت 5 مقنی و نیز خبر های  امضای تفاهم نامه همکاری بین دانشگاه حکیم سبزواری و سوربن پاریس، و بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی پدر نثر فارسی شاید بیشترین اهمیت و فراوانی انتشار را داشت.
 
به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه به اندازه ای که خبر قنات کسکن دردناک و نگران کننده بود، خبر امضای تفاهم نامه همکاری بین دانشگاه حکیم سبزواری با یکی از دانشگاه های معتبر جهان در فرانسه و نیز خبر شش ساله شدن برگزاری مراسم بزرگداشت بیهقی در زادگاهش سبزوار، غرورانگیز و خشنودکننده بودند. 
 
درباره بزرگداشت ابوالفضل بیهقی باید گفت، با وجود همه کم و کاستی هایی که در برگزاری این مراسم قابل مشاهده بود،  در مقایسه با چند سال قبل که به طور کل در طول سال هیچ یادی از بیهقی و اثر مهمش در سبزوار نمی شد، اینک همین نهادینه شدن برگزاری سالانه مراسم بزرگداشت نیز خود غنیمت ارزشمندی است که طبیعتا باید به مرور زمان کیفیت و کمیت آن را هم افزایش داد.
 
در این بین اسرارنامه البته به عنوان فرهنگی ترین رسانه محلی سبزوار که همواره قصد دارد تا اخبار و گزارش های مربوط به حوزه فرهنگ و هنر دیار سربداران را در اولویت توجه خود نسبت به سایر موضوعات قرار دهد، تمام تلاش خود را معطوف آن داشت که بیشترین پوشش خبری را از این رویداد بزرگ فرهنگی در غرب خراسان رضوی داشته باشد.
 
اینک با گذشت حدوداً 10 روز از 1 آبان روز بزرگداشت بیهقی و انتشار بیش از 10 خبر، تحلیل و گزارش یا سایر مطالب مرتبط در بخش های مختلف سایت (رویدادها، سبک زندگی، شهرنما و ...) به نظر می رسد همچنان حق مطلب در خصوص این مورخ و ادیب برجسته سبزواری ادا نشده است، اما به هرحال چاره ای نیست جز بستن این پرونده در سال 95 و البته باز گذاشتن میدان عمل برای مسئولان و تمام کسانی که هر سال وعده و وعیدهای متعددی برای ثبت روز ملی بیهقی در تقویم کشور، راه اندازی جلسات بیهقی خوانی در سبزوار، ارتقاء سطح کیفی و کمی برگزاری مراسم سالانه بزرگداشت بیهقی ... تا ببینیم در طول یک سال آینده از پس این همه حرف ها و وعده های شیرین آیا اقدام و عمل مناسبی نیز از خود بروز می دهند، یا مجدداً در اول آبان سال 96 باید شاهد مطرح شدن همین حرف ها و وعده ها بدون هیچ پیشرفتی در کار باشیم؟!
 
اما در این یادداشت که احتمالاً واپسین یادداشت مرتبط با برگزاری بزرگداشت بیهقی در سال 95 خواهد بود، اسرارنامه لازم می داند به چند نکته مهم اشاره داشته باشد. بدین امید که با بیان این نکات کمکی به دست اندرکاران برگزاری این مراسم شده باشد تا انشاالله سال های آینده بتوانند برنامه هایی با کیفیت بالاتر را برگزار کنند:
 
 
1- ضرورت تقدیر و تشکر از همه برگزار کنندگان این مراسم در سال 95 و در سال های قبل.
با برپایی مراسم بزرگداشت بیهقی در 6 دوره ای که طی 10 سال گذشته برگزار شده است، چراغ تازه ای در فعالیت های فرهنگی دیار سربداران برافروخته شده که هرچند کیفیت کار گاهی در حد مقام والای پدر نثر فارسی نبوده باشد، اما روشن بودن و روشن باقی ماندن همین چراغ، باعث ایجاد کرسوی امیدی است که می توان در آینده به بهتر شدن کیفیت آن نیز امیدوار بود تا شهرستان سبزوار هم بتواند مانند بسیاری از شهرهای همتای خود در طول هر سال روز یا روزهای ثابت و مشخصی را داشته باشد که در این روزها بخشی از ارزش ها و ظرفیت های فرهنگی خود را در گستره ملی و بین المللی به رخ بکشد.
 
و اما در میان نهادهایی که همه ساله برای برپایی بزرگداشت بیهقی بیشترین همت را به خرج می دهند به نظر می رسد شورای شهر، اداره فرهنگی شهرداری و دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری بیشترین حضور موثر  و پررنگ را دارند که تلاششان قابل  تقدیر است و البته باید گفت، اگر نقدی هم به عملکردها وارد می آید، مسلماً به معنای  نادیده گرفتن همه زحمات صورت گرفته از سوی مسئولان ستاد اجرایی و اصل ارزش برگزاری چنین برنامه هایی نیست. در این بین حضور کم رنگ و یکی در میان فرمانداران و نمایندگان وقت شهرستان سبزوار در چنین همایش هایی از نکاتی است که احتمالا به معنای کم اهمیت بودن امور فرهنگی شهرستان سبزوار در نظر این مسئولان است و این خود امتیازی منفی در پرونده عملکرد آنان محسوب می شود.
 
 
2- ضرورت وفادار ماندن به روز اول آبان: امسال مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی بنا به دلیلی نه چندان موجه به جای اول آبان در روز سوم آبان برگزار شد. گفته می شد دانشکده ادبیات دانشگاه حکیم سبزواری نگران کم بودن حضور دانشجویان در روز شنبه اول آبان بوده و به همین خاطر روز 3 آبان را پیشنهاد کرده است.اما این دلیل قابل قبولی نیست و احتمالا نشان دهنده ضعف عملکرد خود مسئولان دانشکده و دانشگاه است که مطمئن نیستند بتوانند در اولین روز هفته کاری، تعدادی کافی از دانشجویان علاقه مند را برای شرکت در یک مراسم علمی و فرهنگی گردهم آورند. البته سال گذشته هم برگزاری مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی به چند روز بعد از اول آبان موکول شد. اما پارسال برای این تأخیر توجیهی منطقی وجود داشت. زیرا اول آبان با تاسوعای حسینی مصادف شده بود.
 
 
3- ضرورت انتخاب بهترین مکان: بخش اول برنامه های بزرگداشت بیهقی صبح روز دوشنبه 3 آبان در سالن کنفرانس 130 نفره بیهقی آمفی تئاتر مرکزی دانشگاه حکیم سبزواری برگزار شد. محیطی که با وجود شیک و مجلل بودن و به نمایش گذتشتن بخشی از امکانات با اهمیت دانشگاه حکیم سبزواری، اما برای یک مراسم دو ساعته که شامل 4 سخنرانی و چند برنامه ادبی بیهقی خوانی بود، چندان مناسب به نظر نمی رسید. معمولا سالن های کنفرانس برای محافلی مورد استفاده قرار می گیرد که قرار است همه یا اکثر نفرات نشسته دراطراف میز صحبت کنند و به بحث و تبادل نظر درباره برخی موضوعات بپردازند. نه برای مراسمی که قرار است فقط چهارنفر سخنرانی کنند که آن ها نیز همه به ترتیب در جایگاه مخصوصی که برای سخنرانان در قسمت بالای میز در نظر  گرفته شده، قرار می گیرند و بقیه افراد نشسته در دور میز باید در طول همه مدت مراسم گردن هایشان را کج کنند تا سخنران را ببینند و یا مدت ها به نفر روبه رویی خود در آن سوی میز زل بزنند که این مسلماً شرایط خسته کننده و کسالت باری را ایجاد می کند.
 
چنان که در بند قبلی گفته شد، یکی از دغدغه های مسئولان دانشکده ادبیات و علوم انسانی که تصمیم گرفته بودند مراسم بیهقی را از روز اول آبان به روز سوم آبان منتقل  کنند، به خاطر نگرانی از کم بودن حضور دانشجوها در روز شنبه و خالی ماندن سالن مراسم بوده است. اما آنچه در عمل مشاهده شد، در روز دوشنبه با کمبود جا و سرپا ایستادن یا برگشت تعدادی از میهمانان از مراسم مواجه شدیم. اگر بنا به کم آمدن جا و برگشت تعدادی از میهمانان بود، آیا بهتر نبود این مراسم را در همان روز شنبه 1 آبان بدون دغدغه کمبود جا برگزار می کردند؟
 
بنابراین مسئولان دانشکده و برنامه ریزان بزرگداشت، با وجود چند سال تجربه، ظاهراً امسال نتوانسته بودند پیش بینی و تصمیم درستی درباره انتخاب بهترین مکان و زمان بزرگداشت داشته باشند.
 
 
4- ضرورت تهیه ترجمه های روسی و انگلیسی تاریخ بیهقی در دانشگاه ها و کتابخانه های سبزوار: دکتر ذوالفقارخانی از اعضای هیئت علمی گروه زبان انگلیسی دانشگاه حکیم سبزواری در سخنرانی خود در مراسم بزرگداشت بیهقی خواستار تهیه نسخه ای از ترجمه روسی و انگلیسی تاریخ بیهقی در دانشگاه شد تا هم بتوانند روی کیفیت ترجمه ها نقد و بررسی کنند و هم زمینه تبادلات بیشتر علمی و ادبی با سایر ملت هایی که ارزش تاریخ بیهقی را دریافته اند، فراهم آید. 
 
 
5- باز هم تأکید بر ضرورت ثبت اول آبان به عنوان روز بیهقی و نثر فارسی در تقویم ملی.
امسال دوباره مانند سال های قبل بر ضرورت ثبت اول آبان در تقویم ملی کشور تأکید شد. اما دیگر لازم است، از مرحله گفتن های زبانی عبور کرده و واقعا کارگروه ثبت روز ملی که به گفته مسئولان تشکیل شده در طول سال فعال باشد و گزارشی از اقدامات و پیگیری های خود به رسانه ها بدهد. به گونه ای که حتی اگر باز هم در اول آبان 96 این پروژه به نتیجه نهایی نرسید، حداقل پیشرفتی صورت گرفته باشد و باز هم مانند امسال و سال های گذشته در نقطه صفر کار قرار نداشته باشیم.
 
 
6- ضرورت تشکیل جلسات بیهقی خوانی در سبزوار. امسال در مراسم بزرگداشت بیهقی باز هم بر تشکیل جلسات بیهقی خوانی در طول سال در زادگاهش سبزوار تأکید شد و حتی گفته شد در شهرهایی نظیر تهران، قزوین و مشهد در حال حاضر جلسات بیهقی  خوانی برگزار می شود، اما آیا ناپسند نیست که در تهران و مشهد و حتی در قزوین جلسات بیهقی خوانی برپا شود اما در زادگاه بیهقی چنین محفلی بر پا نگردد؟ جالب تر اینجاست که هم کمیسیون فرهنگی شورای شهر و هم اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سبزوار اعلام  کردند که می توانند مکان مناسبی برای جلسات بیهقی خوانی را در اختیار برگزارکنندگان قرار دهند. بنابراین از اینجای کا به بعد وظیفه دانشکده ادبیات دانشگاه حکیم سبزواری و سایر سبزواری های ادبیات دوست و بیهقی شناس است که این مهم را با همت خود تحقق بخشند. آقای سیدی از بیهقی پژوهان مطرح کشور که در مراسم بزرگداشت بیهقی حضور داشت، دکتر ابوالقاسم رحیمی را که قبلا بیهقی خوانی زیبای وی را شنیده بود، برای برپا کردن این جلسات پیشنهاد داد.
 
 
7- ضرورت در نظر گرفتن بخش های فرهنگی، ادبی و هنری ویژه در کنار بخش علمی در بزرگداشت های سالانه بیهقی: امسال مراسم بزرگداشت بیهقی بیشتر بر جنبه علمی آن و ارائه مقاله و سخنرانی از سوی شخصیت های دانشگاهی استوار بود. اما با توجه به چند بُعدی بودن شخصیت بیهقی برای سال های آینده می توان علاوه بر همایش علمی و ارسال مقالات بخش های دیگری نظیر شب شعر، جشنواره داستانی،  تئاتر و ... را در مراسم بزرگداشت بیهقی جای داد. در سال 94 بود که هادی مرزبان کارگردان برجسته کشورمان با حضور در سبزوار از ظرفیت تاریخ بیهقی برای استخراج بیش  از 50 اثر نمایشی خبر داد. اگر قرار است برگزاری این همایش های سالانه فایده ای داشته باشد، اولین فایده اش را باید در نحوه برگزاری خود این مراسم در سال های بعد نشان دهد. هنرمندان تئاتر شهرستان سبزوار و نیز دانشجویان عضو در کانون های ادبی و تئاتر دانشگاه حکیم سبزواری می توانند در این زمینه بیشترین نقش فعال را ایفا کنند.
 
 
8- ضرورت تقسیم بندی ارائه برنامه ها بر اساس نوع مخاطب: بهتر است سال های آینده بخش های علمی بزرگداشت بیهقی به نوبت صبح و در داخل دانشگاه اختصاص یابد و بخش های فرهنگی و هنری آن در داخل شهر اجرا شود و نهایتاً یک یا دو سخنرانی کوتاه علمی به همایش بعد از ظهر راه یابد. البته در این سال ها از آنجایی که اول ابان با ماه محرم و صفر مصادف شده است، امکان اجرای برنامه های هنری از نوع موسیقی در داخل چنین بزرگداشت هایی وجود ندارد، اما می توان با برگزاری برنامه های زنده بیهقی خوانی، اجرای تئاترهایی کوتاه برگرفته از داستان های بیهقی، برگزاری برنامه های شعرخوانی با موضوع آزاد یا موضوعات معین شده ، پخش کلیپ ها و نماهنگ های مناسب، فضای یکنخواخت و سنگین چنین همایش هایی را تلطیف کرد. به طور مثال امسال با پخش کلیپی کارتونی از زندگی بیهقی این تلطیف فضا در سالن کاشفی اتفاق افتاد.اما برعکس پخش همین کلیپ طنز در برنامه صبح و در محیط دانشگاه حکیم سبزواری اقدام چندان جالب و متناسبی با فضای حاکم بر جلسه نبود.
 
ضمناً لزومی ندارد میزگردی سنگین و مفصل نظیر میزگرد روایت شناسی درتاریخ بیهقی که امسال با حضور چند تن از چهره های دانشگاهی در مجموعه برنامه های نوبت دوم بزرگداشت بیهقی در تالار کاشفی به اجرا در آمد، حتما در حضور مخاطبان عام که ممکن است از همه اقشار و از همه سنین در سالن گرد هم آمده باشند، برگزار شود.
 
طولانی شدن بعضی سخنرانی های تخصصی و به ویژه برگزاری این میزگرد علمی در زمان و مکان نامناسب که هرچندممکن است محتوای آن بسیار مفید بوده باشد، در عمل منجر به سر رفتن حوصله حضار و خروج بسیاری از میهمانان از سالن شد.
 
 
9- ضرورت جدی گرفتن اعطای جایزه فرهنگی - ادبی بیهقی که سال گذشته وعده آن داده شد.
 دکتر مهیار علوی مقدم رئیس کنونی دانشکده ادبیات دانشگاه حکیم سبزواری سال 94 در جریان برگزاری پنجمین همایش بزرگداشت بیهقی از اعطای جایزه فرهنگی - ادبی بیهقی از سال بعد خبر داد. اما امسال خبری از اعطای این جایزه نشد. گویی این ایده با اهمیت، به راحتی به دست فراموشی سپرده شده است.
وبسایت شهرداری سبزوار سال گذشته این بخش از اظهارات دکتر علوی مقدم را در تاریخ 12آبان 94 به شرح زیر منتشر کرده است:
 
عضو هیات علمی گروه ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری از اعطای جایزه فرهنگی ادبی بیهقی از سال آینده در سبزوارخبر داد و گفت: هدف از این جایزه ارج بيشتر به فرهنگ، اندیشه، هنر، ادبیات و تاریخ در شهر فرهنگ پرور سبزوار و گسترش پژوهش های فرهنگی و مفاهیم ارزشمند ادبی، تاریخی و هنری است.
 
دکتر مهیار علوی مقدم افزود: زمان برگزاری مراسم اهداء جایزه بیهقی اول آبان است. که اميد است در مرحله اول به شکل دوسالانه و در مرحله بعدی  ، پس از چند سال، به شکل سالانه بتوانیم برگزار نماييم.
 
وي همچنین تصریح کرد: اولین دوره اهداء جایزه بیهقی را به شکل غیر رسمی در روز ۱۰ آبان سال ۸۹ و همزمان با برگزاری پنجمین همایش ملی پژوهش های زبان فارسی انجام دادیم.
 
او خاطرنشان كرد: این جایزه ۳ محور اصلی در سبزوارپژوهی و بیهق پژوهی در چهارچوب کتاب و پایان نامه، تالیف و انتشار آثار پژوهشی در حوزه های کتاب و پایان نامه پیرامون فرهنگ، تاریخ، ادبیات و آثار هنری شامل مراسم آیینی، نمایشنامه، هنرهای تجسمی، مجسمه سازی، تندیس سازی، موسیقی و تمام ابعاد هنری دیگر به ویژه با محوریت بیهق، سبزوار، تاریخ بیهقی و ابوالفضل بیهقی خواهد داشت.
 
 
جالب است که در آذرماه همان سال نیز هنگام برگزاری کنگره بین المللی سربداران، از نشان عالی سربداران رونمایی شد. اینک باید دید آیا عزمی جدی برای اجرایی  کردن اعطای هیچ یک از این جایزه ها و نشان ها وجود دارد، یا اینکه همه پس از یک مرتبه مطرح شدن در جریان یک همایش و انعکاس یافتن در سطح رسانه ها، به دست فراموشی سپرده می شوند؟ 
 
 
10- از نکات جالبی که در محل برگزاری مراسم بزرگداشت بیهقی در تالار کاشفی مجتمع فرهنگی و هنری اسرار به چشم ناظران منتقد می آمد، تمیزی قابل  توجه محیط داخلی و بیرونی تالار بود. پیش از این گاهی مشاهده می شد که هنگام برگزاری برخی برنامه ها فضای تالار یا محیط بیرونی آن اوضاع به هم ریخته ای داشت که شامل خاک گرفتگی راهروها و پله ها، بوی نامطبوع سرویس های بهداشتی، وضعیت نابسامان فضای سبز محوطه و حتی جمع شدن کارتون های مقوایی و بنرها و پوسترهای برنامه های قبلی در گوشه و کنار راهروهای منتهی به تالار می شد و این در شأن یکی از اصلی  ترین تالارهای محل برگزاری همایش های فرهنگی و هنری شهرستان سبزوار نبود.
 
هرچند برای خبرنگار اسرارنامه مشخص نشد که آیا این نظافت به خاطر برگزاری بزرگداشت بیهقی انجام شده یا به طور اتفاقی با برگزاری این مراسم همزمان گردیده بود، اما به هرحال امید می رود این رویه همیشه ادامه پیدا کند. هرچند اداره فرهنگ و ارشاد  اسلامی سبزوار مدت هاست با مشکل تأمین هزینه های جاری خود مواجه است و حتی چند مرتبه تا کنون برق اداره به خاطر بدهی قطع شده و سپس با پادرمیانی برخی دیگر از نهادها برق اداره وصل شده است، اما به هرحال انتظار می رود با وجود همه کمبودها، بحث نظافت تالار کاشفی و محیط پیرامون آن که دائما میزبان برپایی همایش ها و برنامه های متعددی است در زمره اولویت های مدیریت مجتمع فرهنگی و هنری اسرار سبزوار قرار داشته باشد.
 
*    *    *
 
به هرحال بزرگداشت بیهقی در سال 95 هم با مجموعه ای از وعده ها و امیدها و آرزوها برگزار شد و اینک چند روز است که فرصت یک ساله مسئولان سبزوار برای تحقق وعده های داده شده در این مراسم آغاز شده است. آبان 96 وقت راستی آزمایی عزم و اراده و کاردانی و کاربلدی همه مسئولان شهرستان است. اعم از آن هایی که در مراسم بزرگداشت حضور پیدا کردند و حتی آن هایی که زحمت حضور ساده در مراسم را هم به خود ندادند، اما به هرحال و به حکم مسئولیتشان، وظیفه پیگیری و تحقق این ضرورت های مهم فرهنگی شهرستان سبزوار برعهده شان است.
نظرت را بنویس
comments

دوست بزرگوار. باسلام ودرود براوان. ضمن سپاس بسیار ازنکته های ارزشمندی که فرموده اید(که همگی برای من درخورتوجه و آموزنده است وازاین رو سپاسگزارم)آن چه به من مربوط است تا حدی پاسخ می گویم وتوضیح می دهم: 1- برگزارکننده اصلی این ششمین همایش، همانند دوره های پیشین ،دانشگاه حکیم سبزواری (دانشکده ادبیات وعلوم انسانی)بوده است: فراخوان چکیده مقالات،کمیته علمی،دبیرخانه ،دعوت ها،برنامه ریزی،اجرا،نظارت علمی واجرایی ،عمده هزینه ها(مانند اسکان وپذیرایی صبح ازمهمانان،آمدوشد و....). آن چه برعهده شهرداری وشورای شهربوده است حدود 30% ازکلیت کاربوده است. 2- امسال،دانشگاه ،هیچ برنامه ای در اجرای همایش در داخل شهرنداشت وبنابودهردوبرنامه صبح وعصر درداخل دانشگاه(بامخاطبان دانشجو،پژوهشگران وعموم مردم )برگزارشود. بااصرارفراوان جناب آقای مقصودی،برنامه عصر به تالار کاشفی منتقل شد. که البته از سال آینده بی گمان، چنین نخواهیم کرد وتمام برنامه ها،درون دانشگاهی خواهدبود. 3- بازهم من،تکرارمی کنم : بهترین زمان برای برگزاری این گونه همایش ها،وسط هفته است(چراکه مخاطبان این گونه همایش های علمی- پژوهشی، دانشجویانند).از این رو،3 آبان برگزیده شد. ضمن آن که اساساً این موضوع چندان مهم نیست که شمای بزرگوار برآن این قدرتاکید می کنید. 4- کلام شما کاملاً درست است که ماباید برنامه رامتنوع ترمی کردیم. تااندازه ای برگزاری همایش، در ماه محرم، تاثیر گذاربود. بی گمان،سال آینده، برنامه ی همایش راهمانند سال های پیشین ،متنوع تر و جذاب تر وهنری تر می کنیم. 5- وامادرباره جایزه ویژه بیهقی: پاسخ مشخص است. وقتی اثری به دبیرخانه همایش نرسیده است(به رغم این همه اطلاع رسانی)چه باید کرد؟ 6- حضورکمرنگ برخی ازمسئولان شهری- به گمان من- چندان مهم نیست. بله، اگراین بزرگواران، به عنوان یک شهروند سبزواری تشریف می آوردند بسیارعالی بود(که البته شماری تشریف آوردند). ولی باوربفرمایید نوع نگرش ما به این گونه همایش ها وبزرگداشت ها،صرفاً علمی،آکادمیک، بارنگ وبوی پژوهشی است ،فارغ از رویکردهای سیاسی . 7- درمورد محل برگزاری نشست صبح درتالار همایش های بین المللی بیهقی: ظرفیت این تالار 150 نفراست/ این تالار تازه تاسیس است وما می خواستیم بایرگزاری همایش ملی بزرگداشت بیهقی برای اولین بار در تالار همایش بیهقی برگزارشود وتقریباً ازتالار رونماییی بکنیم. بیهقی/ بیهقی. همواره موفق وپیروزباشید. بااحترام بسیار. مهیار علوی مقدم دانشکده ادبیات وعلوم انسانی
پربازدیدترین محبوب‌ترین‌ها پرونده ویژه نظرات شما