احسان طبری یکی از چهره های مشهور در دوران معاصر ایران است که بیشتر به خاطر فعالیت های سیاسی به ویژه نقش رهبری فکریش در حزب توده شناخته می شود با این حال وی در زمینه ادبیات نیز فعالیت هایی داشته و شاعر، نویسنده و پژوهشگر نیز بوده است.

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه، از جمله پژوهش های ادبی احسان طبری درباره تاریخ بیهقی است که البته طبری در این پژوهش نیز اندیشه های کلی مارکسیستی خود را حفظ کرده و از آن زاویه به بررسی جزئیاتی از زندگی اجتماعی مردم عصر غزنویان براساس تاریخ بیهقی پرداخته است.

احسان طبری در این پژوهش هرچند به طور کل احترام ابوالفضل بیهقی را به عنوان مورخی فاضل و نویسنده ای برجسته رعایت کرده، اما در بعضی مواقع نسبت به او نیز انتقاداتی را مطرح کرده است.

خبرگزاری ایسنا روز گذشته، خبر از صدور مجوز چاپ برای این پژوهش احسان طبری داده است که قرار است در کتابی با عنوان«ابوالفضل بیهقی و جامعه غزنوی» به بازارکتاب عرضه شود:

 کتاب «ابوالفضل بیهقی و جامعه غزنوی» که موضوع اصلی آن ظلم پادشاهان غزنوی به مردم است مجوز انتشار گرفت.

عزیزالله علیزاده با اعلام خبر مجوز گرفتن کتاب «ابوالفضل بیهقی و جامعه غزنوی» نوشته احسان طبری به خبرنگار ادبیات و نشر ایسنا گفت: احسان طبری در این کتاب با توجه به اندیشه مارکسیستی‌اش که با پادشاهان مخالف است و آن‌ها را منبع ظلم به توده مردم می‌داند، به پادشاهان غزنوی تاخته است اما در عین حال سعی کرده احترام بیهقی را که وزیر آن‌ها بوده است، حفظ کند.

او با بیان این‌که این کتاب کاری نو محسوب می‌شود، درباره نگارش و انتشار آن در ایران گفت: ظاهرا طبری این کتاب را زمانی که در زندان به سر می‌برده، نوشته است. کتاب تا به حال هم در ایران منتشر نشده است. گفته شده این کتاب دو بار در آلمان به چاپ رسیده است اما من هرچه به دنبال سرنخی از این کتاب‌ها گشتم چیزی پیدا نکردم.

این پژوهشگر اظهار کرد: طبری در این کتاب پس از چندین‌بار خواندن کتاب «تاریخ بیهقی» یک‌سری از جزییات زندگی دربار و جامعه را در زمان حکومت غزنویان استخراج کرده است. اما اساس کتاب بحث استبداد شرقی و ظلم پادشاهان به مردم است. بخشی از کتاب با توجه به ناسیونالیست بودن طبری نوشته شده است که در آن به غزنویان، خوارزمشاهیان و غزنویان تاخته است. اما قسمت خوب کتاب موضوع استخراج برخی از کلمات،‌ ترکیب‌ها، غذاها، لباس‌ها، دشنام‌ها، اسلحه‌ها، اسباب خانه‌ها و... در زمان حکومت غزنویان است. طبری در این کتاب با استفاده از «تاریخ بیهقی» نشان می‌دهد که در آن زمان مثلا زنان را چگونه خطاب می‌کرده‌اند و به طور کلی نوع نگاه ظالمان به مردم چگونه بوده است.

او گفت: در این کتاب نشان داده می‌شود که بیهقی با آن همه بزرگی بهترین کلمه‌ای که برای مردم به کار می‌برد کلمه «عامه» است و اگر بقیه کلمات و عباراتی که برای مردم در نظر می‌گرفته است به فارسی امروز برگردد سراسر توهین به مردم است؛ مردمی که در آن زمان رعیت پادشاه بودند و هیچ‌گونه اعتباری نداشتند. او با کنار هم قرار دادن این بحث‌ها نشان داده که پادشاهان غزنوی و اصولا همه پادشاهان چقدر ظالم و مستبد بوده‌اند و شاید دلیلی که این کتاب از سوی وزارت ارشاد نیز مجوز انتشار گرفته به این خاطر است.

علیزاده گفت: من در این کتاب حدود 909 پاورقی به کتاب اضافه کردم، چون متأسفانه نویسنده کتاب نشانی کلماتی را که مدعی است در کتاب «تاریخ بیهقی» آمده است نداده و من این کار را انجام داده‌ام. کتاب 167 صفحه است که از سوی انتشارات فردوس مجوز انتشار گرفته و در دست چاپ قرار گرفته است.

او همچنین در خصوص علت منتشر شدن برخی از کتاب‌های نویسندگانی که در ایران زندگی نمی‌کنند، اما آثارشان در ایران منتشر می‌شود، گفت: مدتی است انتشار کتاب‌های نویسندگان ایرانی مقیم خارج از کشور در ایران باب شده است و ناشران این روزها به این موضوع علاقه‌مند شده‌اند. انتشارات فردوس نیز تابه حال 10-15 کتاب از این آثار را منتشر کرده است که به نظرم مسوولان ارشاد تصمیم درستی در رابطه با انتشار این‌گونه کتاب‌ها گرفته‌اند.

این پژوهشگر افزود: حتی به تازگی دیده‌ام کسانی که در تلویزیون‌های بیگانه حاضر می‌شوند و صحبت می‌کنند کتاب‌شان در ایران چاپ شده است که این نشان می‌دهد دولت اسامی را سانسور نکرده است. این موضوع هم برای فضای نشر کشورمان خوب است، هم به نفع نظام است.

منبع: ایسنا

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

استاد دانشگاه علامه طباطبایی تاریخ بیهقی را از نظر روایت شناسی تحلیل می کند