الهه رامشینی یکی از فعالان رسانه ای سبزوار که دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات است، در یادداشتی که در وبسایت شارا (شبکه روابط عمومی) نوشته است، به موضوع اخبار جعلی پرداخته، که این روزها پیرامون ویروس کرونا در همه جهان انتشار گسترده ای یافته است.

مطالعه این یادداشت که توسط یک کارشناس حوزه رسانه و ارتباطات به رشته تحریر درآمده است، می تواند به مخاطبان کمک کند که چگونه ذهن خود را از هجمه بی امان و  افسارگسیخته اطلاعاتی که حتی توان تعیین صحت آن ها را ندارند، در امان نگاه دارند.

در واقع اخبار جعلی که پیرامون ویروس کرونا و البته پیرامون هر موضوع دیگری، خود به منزله یک ویروس خطرناک است که در صورت عدم وجود سواد رسانه ای کافی، صرفا منجر به تشویش روانی، عدم تشخیص سره از ناسره در سطح عموم جامعه و در نهایت احساس عجز شهروندان در دستیابی به حقیقت و بی اعتمادی کامل آنان نسبت به حوزه رسانه و می شود. بنابراین بالا بردن سواد رسانه ای و به بیان دیگر اینکه بدانیم چه مطالبی را از چه منابعی به دست بیاوریم، خود یک ضرورت مهم برای هریک از شهروندانی است که در عصر انفجار اطلاعات زندگی می کنند.

اسرارنامه در ادامه به انتشار متن کامل یادداشت الهه رامشینی در وبسایت شارا می پردازد:

کرونا؛ ویروس اخبار جعلی

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| به قول یکی از اساتید ارتباطات، تب کرونا که در جهان پیچید، لرز بر تن رسانه های دنیا نشست، در واقع کروناویروس، همانطور که بی رحمانه به نسل بشر حمله کرد، با همان شدت و یا حتی بسیار سریعتر به سپهر رسانه و فضای مجازی رخنه کرد.

اینفودمی کرونا؛ شیوع ویروس اطلاعات و اخبار غلط:
در کنار پانودمیک (بیماری‌های همه‌گیر جهانی) ‏اصطلاحی به نام «اینفودمی» وجود دارد که به معنای همه‌گیری و گسترش خبرهای کذب و نادرست است، در واقع در شرایط اپیدمی ها و پاندمیک هایی مانند کرونا ویروس، همه گیری و انتشار اخبار در حدی است که انبوه اطلاعات درست و نادرست، حل مشکل بیماری را پیچیده تر می کند.

اینفودمی کرونا نیز همزمان با شیوع این ویروس در چین از ماه دسامبر ۲۰۱۹ و بسیار سریعتر از سرعت انتشار و شیوع خود ویروس در سراسر جهان در حال پخش شدن است.

در واقع، بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، دنیا در مواجهه با ویروس کرونا، در آن واحد با دو وضعیت بحرانی روبرو است:

1. اپیدمی ویروس کرونا
2. اپیدمی اطلاعات علمی و شبه علمی، حواشی و شایعات مربوط به ویروس کرونا

انتشار اخبار فیک و جعلی و شایعات پیرامون کرونا تبدیل به مسئله مهمی در بسیار از کشورهای درگیر این بیماری شده است به طوری که سازمان بهداشت جهانی برای تولید و انتشار اطلاعات صحیح و به روز برای همه گروه های مخاطبان فعالیت های بسیاری را انجام داده است، اما به نظر می رسد همه ما، در دریایی از اطلاعات، آمار و ارقام مختلف و شایعات غرق شده ایم.

سواد رسانه‌ای؛ حلقه مفقوده در بحران کرونا

اگر بخواهیم اصطلاح «سواد رسانه ای» را در ساده ترین حالت معنا کنیم باید بگوییم سواد رسانه ای، شناخت یک خبر واقعی و حقیقی از بین هزاران اخبار فیک، دروغ و تحریف است.

شاید گمان می کنید تشخیص حقیقت از بین دروغ و تحریف در رسانه ها آسان است اما باید بدانید در دنیایی که بسیاری از رسانه ها در جهان، دیگر اخبار را منتقل نمی کنند، بلکه آنها در حقیقت اخبار دست می برند و چیزی که در خروجی خود قرار می دهند تنها بخشی از واقعیت هاست. تشخیص اخبار واقعی و جعلی حتی در برخی اوقات برای متخصصان رسانه هم سخت و دشوار است.

در برابر اخبار جعلی کرونا ویروس چه کینم؟

در دوران کرونا، رژیم رسانه ای بگیریم:

اساتید ارتباطات توصیه می کنند در گرفتن اخبار از رسانه ها، مصرف متعادلی را مدنظر بگیرید و از منابع و رسانه های معتبر به میزان نیاز و مشخص اطلاعات بگیرید.

در حال حاضر رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مملو از پیام‌ها و اطلاعات مختلف پیرامون ویروس کرونا هستند، وقتی در دریایی از اطلاعات غیر پالایش شده قرار می‌گیریم، ممکن است به مواردی که برای ما سودمند باشند توجه نکنیم و ندانیم چه چیزی را از دست می‌دهیم، بنابراین چند رسانه معتبر و مرجع مانند سازمان جهانی بهداشت را به عنوان منابع خبری خود انتخاب کنید و اطلاعات و اخبار در خصوص این ویروس را تنها از این منابع دریافت کنید.

مخاطب منتقد اخبار کرونا باشیم:
این مورد تنها مختص به اخبار کرونا نیست و ما به عنوان مخاطب رسانه های اجتماعی باید همواره در مواجهه با خبر رویکرد انتقادی را در پیش بگیریم؛ یعنی قبل از آنکە هر خبری را باور و به انتشار آن کمک کنیم ابتد آن را بررسی و با دانسته‌های خود ارزیابی کردە و در نهایت در مورد آن در منابع خبری موثق تحقیق نماییم.

در رویکرد انتقادی ما برای ورود اخبار و اطلاعات در ذهنمان نگهبانانی را انتخاب کنیم که در برابر هر خبری با سوالات مانند: منبع خبر کجاست؟ هدف از انتشار چه بوده است؟ چرا بخش هایی خاصی از واقعیت برجسته سازی شده است؟..به پایش اخبار می پردازد، در واقع هنگامی که به اخباری بر می‌خورید که از صحت آن مطمئن نیستید، قبل از به اشتراک گذاشتن لحظه‌ای صبر کن، فکر کن، اگر به خبر شک داری آن را دوباره بخوان و بررسی کن!

شکنجه گر نامرئی دوران کرونا نباشیم:
شکی نیست که میزان نگرانی از شیوع و ابتلا به این بیماری بسیار بالاست و ما وظیفه خودمان می دانیم که اخبار و اطلاعاتی که از این بیماری به دستمان می رسد را برای عزیزانمان، منتشر کنیم تا درباره این بیماری بیشتر بدانند، اما آیا ما از صحت این اطلاعات منتشر شده اطمینان داریم؟ و یا ملاک انتشار ما «داغ بودن» خبری است که از رسانه ای که از اعتبار آن اطلاعی نداریم بدست مان رسیده است؟ برخی اخبار نیز احساسات ما را نشانه گرفته اند و از ما می خواهند آنها را "فوری" منتشر کنیم تا به عزیزانمان آسیب نرسد، در بسیاری از موارد درخواست‌ها‌ برای انتشارفوری خبری، جهت افزایش اضطراب طراحی شده‌است، پس قبل از انتشار هر خبری بهداشت روانی جامعه را در نظر داشته باشیم و با انتشار اطلاعات و اخباری که از صحت آن مطمئن نیستیم سبب نگرانی دیگران نشویم و شکنجه گر نامرئی دوران نباشیم.

برای مطالعه مطالب بیشتر از الهه رامشینی هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.