امید برومندی / مجله اینترنتی اسرارنامه 

مدیر شرکت نمکال کارخانه نمک تبلور مجدد سوده سبزوار که بزرگترین کارخانه بسته بندی نمک تصفیه شده در کشور است، در جمع خبرنگاران غرب خراسان از تبلیغات منفی که در رسانه های فضای مجازی علیه وجود ید در نمک می شود، گلایه کرد و گفت: هیچ یک از مطالبی که علیه نمک یددار مطرح می شود، مبنای علمی ندارد و مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی است.

معین ضیایی تصریح کرد: البته این گلایه مربوط به رسانه های شهرستان نیست و مربوط به کل کشور است که گاهی در فضای مجازی کلیپ هایی پخش می شود که نمک یددار را تخریب کرده اند. ولی باید بدانیم، ید تنها ماده معدنی است که به صورت ترکیبی در طبیعت وجود دارد یعنی به خودی خود نمی شود از آن استفاده کرد. باید در محل کارخانه با پتاسیم ترکیب و تصفیه بشود. بعضی ها می آیند می گویند این ماده معدنی شیمیایی است در حالیکه به هیچ وجه به این صورت نیست و همانطور که گفته شد، سازمان بهداشت جهانی مصرف آن را تأیید کرده است.

وی افزود: از آنجایی که ید را بیشتر به صورت طبیعی در آبزیان داریم و در کشور ما متاسفانه سرانه مصرف شیلات پایین است باید میزان ید لازم از طریق نمک تصفیه شده وارد بدن مردم شود.

ضیایی ادامه داد: اما این یکی از جاهایی بود که رسانه های مجازی آمدند تخریب می کردند. مثلا یک کلیپی درست کرده بودند که با ریختن لیمو تغییر رنگ در نمک ایجاد می شد، ولی این یک چیز کاملا طبیعی بود. یعنی واکنش طبیعی ید به لیمویی که رویش ریخته شود، همین تغییر رنگ است. با اینحال همین را در فضای مجازی طوری منتشر کرده بودند که ما مدتی دچار مشکل شده بودیم می گفتند شما اینقدر دم از نمک ید دار می زنید اما ید چنین مشکلاتی دارد.

وی با بیان اینکه ید ماده ای است که برای جلوگیری از افزایش بیماری هایی نظیر گواتر، عقب ماندگی های ذهنی در جنین و در نوزادان و ... ضروری است، اظهار کرد: فقط تنها نکته ای که باید در نظر گرفته شود، این است که نمک یددار نباید در معرض  حرارت قرار گیرد چون خاصیت ید در حرارت حدوداً 50 یا 60 درجه سانتیگراد از بین می رود. البته سمی و خطرناک نمی شود، فقط بی اثر می شود و برای جلوگیری از این مشکل شرکت نمکال هر دو نوع نمک یددار و نمک بدون ید را تولید می کند که بهتر است در هنگام آشپزی که غذا قرار است حرارت ببیند، از نمک غیریددار استفاده شود.

توضیحات تکمیلی:

وبسایت پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم نیز در مطلبی پیرامون ضرورت مصرف ید از طریق نمک های تصفیه شده، نوشته است: 

اخیرا مصرف نمک دریا از سوی افراد غیرکارشناس و غیر مسئول به مردم توصیه می شود. نمک دریا به نمک حاصل از تبخیر آب دریا گفته می شود. این نمک، تصفیه نشده و دارای انواع ناخالصی ها از جمله فلزات سنگین است که خطر سرطانزایی آنها به اثبات رسیده است. نمک دریا منبع خوبی از ید نمی باشد چون در هنگام خشک کردن نمک ، ید تبخیر شده و از دست می رود , بنابراین علاوه بر ناخالصی میزان ید آن کم یا حتی فاقد ید بوده و نیاز روزانه ید بدن را تامین نمی کند. هر چند نمک دریا حاوی مواد معدنی از جمله فلوئور و پتاسیم است اما با توجه به این که در مصرف مقادیر زیاد آن، این املاح تامین می شوند، این ویژگی نمک دریا بسیار کم اهمیت بوده و ارزش کاربری ندارد. درحالیکه در نمک ید دار تصفیه شده ، مواد زاید مثل گچ ، آهک و فلزات سنگین شامل سرب ، آرسنیک که برای سلامتی مضر هستند و عامل سرطانزا شناخته شده اند جدا می شوند ولی در نمک دریا این مواد مضر همچنان وجود دارد و وقتی این املاح زیاد دریافت شوند روی جذب سایر ریز مغذیها مانند آهن اثر می کنند و باعث کاهش جذب آن می شوند . یکی از مزایا و خاصیت های خوب نمک تصفیه شده یددار این است که روی طعم و مزه غذا اثری ندارد . اما نمک دریا به خاطر داشتن املاح دیگر روی طعم غذا اثر می گذارد. در صورتی نمک دریا می تواند مصرف خوراکی داشته باشد که در قالب استانداردهای موجود، مجوز تولید و پروانه ساخت از وزارت بهداشت گرفته باشد.

برای حفظ ید در نمک یددار، باید نمک را در مدت کمتر از یک سال مصرف کرد، آن را دور از نور و رطوبت، و در ظرف‌های در بستهٔ پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه‌ای تیره نگهداری کرد. همچنین هنگام پخت غذا، بهتر است نمک در انتهای پخت اضافه شود تا ید آن تا حد امکان حفظ شود. 

منبع: وبسایت پژوهشکده علوم غدد درون ریز