مدیر پایگاه میراث فرهنگی سبزوار طی گفتگویی با مجله اینترنتی اسرارنامه به تشریح عملکرد این پایگاه در خصوص فعالیت های صورت گرفته در اماکن و خانه های تاریخی سبزوار پرداخت.

محسن برآبادی گفت: امسال از محل اعتبارات این پایگاه 4 پروژه آغاز به کار کرده است که با طرح مشخص، مرمت و بهسازی آن ها کلید خورده است. وی آغاز طرح مرمت و بهسازی در خانه جعفرزاده،کیان، اولیا و یخدان های سبزوار را از جدیدترین اقدامات میراث فرهنگی دانست و با اشاره به مرمت بخشی از فضای خانه تاریخی جعفرزاده ادامه داد: بخش تابستان نشین خانه درسالهای قبل مرمت شده وهم اکنون بعنوان ساختمان اداره میراث استفاده می‌شود. مرمت دیوارهای حیاط و قاب چینی های آجری پیرامون حیاط و مرمت و بازسازی قسمت زمستان نشین خانه که چندسال متروکه بوده از محل اعتبارات بافت تاریخی درحال انجام است تا بعنوان دفترپایگاه شهرتاریخی سبزوارمورد بهره برداری قرارگیرد.

برآبادی ادامه داد: خانه تاریخی اولیا نیز که در سال 95 به تملک شهرداری درآمده نیازمند ورود بخش خصوصی است. طبق تفاهم نامه 3 ساله ای که از طریق شهرداری با میراث منعقد شده است این مکان باید بعد از مرمت و بهسازی به یک مجموعه فرهنگی تبدیل شود، و در حال حاضر نیز با اعتباری که برای این مهم در نظر گرفته شده است ظرف چند روز آینده مرمت آن به صورت تخصصی و حفاظتی اغاز خواهد شد.

محسن برآبادی همچنین در خصوص خانه تاریخی کیان عنوان کرد: خانه کیان در حال حاضر در چند مرحله مرمت شده است ولی قرار بر این است که مرمت جداره های شمالی و دیگر فضای این محل با طرح تخصصی و ویژه ای انجام شود.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهرستان با اشاره به مشکلات مربوط به یخدان های سبزوار طی سال های اخیر نیز افزود: علیرغم پیگیری های مکرر، متاسفانه اعتبار موجود برای مرتفع کردن مشکلات یخدان ها به دلیل تورم و بالا رفتن هزینه های مصالح و دستمزد، نمی‌تواند 3 یخدان شهرستان را مورد پوشش قرار دهد و اعتبار تخصیص یافته برای نجات بخشی یک یخدان در نظر گرفته شده اما با توجه به اینکه بارش های امسال ممکن است باعث تخریب یخدان ها شود قطعا طرح نجات بخشی آنها در دستور کار است و ما توانستیم پس از گفتگوهای مکرر که با مالکین یخدان ها داشتیم و با مشکلات متعدد رو به رو بودیم توسط حکم دادستانی مجوز مرمت و بهسازی یخدان ها را بگیریم.

این کارشناس میراث فرهنگی اضافه کرد: طرح بهسازی و مرمت بازار سبزوار (بازار سرپوش) نیز که 3 سال است با کش و قوس های فراوان همراه است در نهایت به این نقطه رسیده که با همکاری کسبه ، شهرداری و میراث فرهنگی و انعقاد تفاهم نامه 3جانبه، هر کدام بخشی از هزینه  مرمت را متقبل شوند. هم اکنون نیز طرح مرمت که در حال تنظیم است مراحل پایانی خود را طی می کند.

وی در خصوص مرمت دو اقامتگاه سنتی این شهر نیز اضافه کرد : دو طرح مرمت برای خانه های تاریخی حجازیان و عظیمیان از طریق درخواست مالکین پیگیری شده است که طرح خانه عظیمیان در شورای راهبردی مصوب و جهت دریافت تسهیلات و وام معرفی شده است و  طرح خانه حجازیان با انجام اصلاحات در شورای راهبردی مصوب شده که ظرف چند روز آینده اماده و نهایی خواهد شد.

برآبادی درباره ساخت و سازهای غیر متعارف در بافت تاریخی سبزوار نیز گفت: متاسفانه بافت تاریخی سبزوار با استناد مالکین ساختمان های چند طبقه به کمیسیون ماده 100 و اخذ جریمه و نادیه گرفتن ضوابط مورد بی مهری واقع شده و ما از طریق مکاتبات و نامه نگاری هایی که با اداره کل میراث داشته ایم درخواست خود مبنی بر لزوم برخورد جدی با متخلفان را ارائه داده ایم که امیدواریم بافت تاریخی سبزوار از این پس شاهد بروز و ظهور ساختمان های چند طبقه و حجیم نباشد. هم اکنون اداره میراث فرهنگی به گذرها و معابر بافت تاریخی ورود تخصصی و نظارتی داشته و چندین ساختمان متخلف نیز را پلمپ کردیم.از این پس هر ساختمانی که در این بافت تخریب می‌شود باید در همان محل مشخص خود و بدون تعریض خیابان یا کوچه و با رعایت ضوابط بافت، ساخت و ساز شود.

برآبادی در این خصوص ادامه داد: حفاظت ازعناصر شاخص معماری، تاریخی وفرهنگی، حفظ معابر گذرها، ساباط، دالان و اجزاء تشکیل دهنده شهرتاریخی در بافت و نیز همگون شدن عناصر و بناهای جدید با معماری سنتی و احداث ساختمان هایی که هویت بافت تاریخی را مخدوش نکنن،  بارعایت ضوابط ومقررات بافت امکان پذیراست تا بتوان از مزایای داشتن بافت با ارزش درارتقاء صنعت گردشگری منطقه و به دنبال آن منتفع شدن شهر و شهروندان بهره ببریم.

این مسئول فرهنگی در ادامه صحبت های خود با اشاره به معظلاتی که طی سال های گذشته در تپه دامغانی وجود داشته عنوان کرد : براساس نقشه و ضوابط قبلی هرگونه اقدامی درعرصه وحریم تپه ممنوع بود، ولی براساس ضوابط ونقشه ابلاغی جدید امکان احداث بنا فقط دریک طبقه و طبق نقشه مورد تأیید میراث فرهنگی درون حریم اثرامکان پذیراست ولی درعرصه تپه هرگونه اقدامی ممنوع می باشد.

محسن برآبادی در خصوص مشکلات مربوط به سرای معمارزاده با اشاره به این مطلب که موضوع تملک این محل بین شهرداری و مالک هنوز به نتیجه نرسیده است نیز گفت: مشکل تملک این محل در حال پیگیری است اما موضوع اصلی، طرح مشخص برای سرا است که خوشبختانه از طریق ستاد مرکزی بهسازی فضای فرسوده و مشاوران مجرب آماده شده و در چند مرحله مصوب شده و برای ابلاغ نهایی به شورای فنی و تخصصی اداره کل ارجاع داده شده. طبق این طرح قرار است این محل به مرکز تولید و عرضه صنایع دستی تبدیل شود که بخشی از هزینه های مرمت این محل قطعا باید از طریق اداره میراث فرهنگی انجام شود و بخش دیگر آن نیز توسط شهرداری و بخش خصوصی صورت گیرد  چرا که شهرداری موظف است به عنوان مالک به مرمت و بهسازی این محل ورود پیدا کند و ما نیز امیدواریم بتوانیم طبق وظیفه ذاتی خود از دل اعتبارات اضطراری امسال بخشی از هزینه های مرمت و بهسازی این مکان را کنار بگذاریم اما به طور قطع بخش خصوصی نیز باید برای این منظور وارد عمل شود چرا که شهرداری و اداره میراث از پس هرینه های سنگین مرمت و بهسازی این مکان بر نخواهند آمد.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی سبزوار در بخش دیگری از توضیحات خود در خصوص مرمت، بهسازی و توجه به اماکن مختلف فرهنگی شهرستان ادامه داد: کاروانسرای سنگ کلیدر در روستای کلیدر سال گذشته از تخریب حتمی نجات یافته است و امسال نیز قرار است با همکاری مشاور و طرحی که برای مرمت آن در نظر گرفته شده است به استحکام بخشی نهایی برسد.

این کارشناس میراث فرهنگی افزود: روستای زعفرانیه به عنوان روستای هدف گردشگری از 4 سال پیش تا کنون مورد مرمت در بخش های جداره سازی، ساماندهی بافت و حذف الحاقات قرار گرفته و توانسته بافت و اصالت خود را حفظ کند ولی با توجه به اینکه روند نهایی مرمت و بهسازی آن باید با طرح و برنامه مشخص انجام شود برای ادامه کار نیاز به بکارگیری مشاور و ارائه طرح مشخص بود که این طرح نیز در حال حاضر در مراحل پایانی است و ظرف چند هفته آینده کامل می شود.

محسن برآبادی همچنین با اشاره به اینکه طرح پیاده راه و بافت تاریخی بیهق، حد فاصل میدان امام حسین تا میدان 30 هزار متری را در بر می گیرد و این محدوده ملزم به نماسازی سنتی در دو طرف خیابان است ادامه داد: مدتی پیش بخشی از این محدوده (حدفاصل میدان کارگر تا پست تلگراف) با مشارکت دولت نماسازی سنتی شده و بعد از این محدوده باید با مشارکت مالکین و بر اساس طرح ارائه شده انجام گیرد که خوشبختانه مالکین و کسبه نیز علاقه مند به ساخت و ساز با به کارگیری ابزار آلات و نماهای سنتی هستند.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی سبزوار همچنین در پاسخ پیگیری احداث موزه باستان شناسی سبزوار توضیح داد : معرفی ساختمانی مناسب که دارای ظرفیت و تدابیر خاص حفاظتی و امنیتی باشد بر عهده شهرداری است ولی تاکنون با توجه به اینکه مدیر کل میراث فرهنگی نیز قول احداث چنین مکانی را داده، هنوز مکانی با ویژگی های حفاظتی خاص به ما معرفی نشده است.